Een virus, wat is dat eigenlijk?

Een virus is een microscopisch klein deeltje dat bestaat uit stukjes DNA- en/of RNA-molecuul, verpakt in een eiwitomhulsel. Een virus is geen levend wezen, maar heeft wel bepaalde eigenschappen, waardoor het lijkt alsof het leeft. Het wordt pas biologisch actief als het cellen van levende organismen is binnengedrongen, waar het gebruik maakt van de deelprocessen die normaal gesproken dienen voor de groei en homeostase* van de gastheer. Dat kunnen dus planten, dieren of mensen zijn. Eenmaal in de gastheercel, beïnvloedt dit RNA- of DNA-stukje het DNA van de gastheer in deze specifieke cel, waarna verandering kan plaatsvinden.

Uit door de gastheercel geproduceerde virale RNA/DNA en eiwitten worden nieuwe kopieën van het virus gevormd, die na het uiteenvallen van de gastheercel met duizenden tegelijk op weg gaan om nieuwe cellen van de gastheer te infecteren. Een individueel virusdeeltje wordt ook wel virion genoemd. De typische diameter van een virusdeeltje is tussen de 20 en 300 nano­meter. Er zijn op dit moment ongeveer 7800 verschillende virussen bekend.

Basis

Er zijn verschillende ideeën over waar het oorspronkelijke oervirus vandaan zou kunnen komen, maar men is het er in het algemeen over eens dat virussen zijn ge-evolueerd uit complexe moleculen van eiwitten en nucleïnezuur. Dit gebeurde net voordat de eerste cellen verschenen. Het eerste cellulaire leven werd beïnvloed door virussen.

Aangezien virussen uit stukjes DNA bestaan, betekent dit dat het eigenlijk de sleutel vormt tot het ontstaan van het eerste leven. Het wordt in die zin gezien als een mechanisme dat tot de vorming van de laatste universele gemeenschappelijke voorouder of LUCA (Last Common Universal Ancester) leidde. Virussen stonden dus aan de wieg van dit organisme, waaruit alle organismen zijn voortgekomen die nu bestaan. Het is dus de meest recente gemeenschappelijke voorouder van al het huidige leven op aarde. Voor de goede orde: de LUCA wordt niet beschouwd als het eerste leven op aarde, maar slechts als een van de vele vroege organismen, waarvan alle andere uiteindelijk niet levensvatbaar waren en zijn uitgestorven.

Studies uit 2000 tot 2018 door verschillende overheidsinstanties die zich met virussen bezighouden, hebben ontdekt dat de oudste LUCA iets minder dan 4,5 miljard jaar geleden, binnen het Hadean-tijdperk (Hadeïcum) ontstond.

Virussen zijn dus een belangrijk natuurlijk middel om genen over te brengen tussen verschillende soorten, wat de genetische diversiteit vergroot en de evolutie stimuleert. Men denkt dus ook dat de virussen een centrale rol in de vroege evolutie speelden in de creatie van de laatste universele gemeenschappelijke voorouder. Virussen speelden dus een belangrijke rol om de blauwdruk van biologische diversificatie op aarde mogelijk te maken en doen dat nog steeds. De mens dankt zijn bestaan aan de rol van verschillende virussen in de cellen van miljarden jaren geleden. De virussen zijn nog één van de grootste reservoirs van genetische diversiteit op aarde.

De mens dankt zijn bestaan aan de rol van verschillende virussen in de cellen van miljarden jaren geleden.

Laboratoria

Maar de mens wil graag alles beheersen en dus ook de ontwikkeling van bepaalde virussen. Het is nu mogelijk om virussen kunstmatig te maken. Ze kunnen worden gesynthetiseerd en het eerste synthetische virus werd gemaakt in 2002. Deze technologie wordt nu gebruikt om nieuwe vaccinstrategieën te onderzoeken. De capaciteit om virussen te synthetiseren heeft verstrekkende gevolgen, aangezien de virussen niet meer als uitgestorven kunnen worden beschouwd.

Vanaf november 2017 zijn er 7454 verschillende virussen, waaronder pokken, openbaar beschikbaar in een online database die wordt onderhouden door de National Institutes of Health in de Verenigde Staten. Men kan daarin het genoom, de blauwdruk of bouwtekening, van elk virus vinden.

Dat virussen dus veranderingen in levend weefsel kunnen veroorzaken – samen met het vermogen van virussen om verwoestende epidemieën in menselijke samen­levingen te veroorzaken – heeft geleid tot bezorgdheid dat virussen kunnen worden ingezet als wapen voor biologische oorlogvoering.

Verdere bezorgdheid werd geuit door de succesvolle re-creatie van het beruchte influenzavirus uit 1918 (Spaanse griep) in een laboratorium. Het pokkenvirus verwoestte tal van samenlevingen door de geschiedenis heen, voordat het werd uitgeroeid.

Er zijn slechts twee centra in de wereld gemachtigd door de WHO (World Health Organisation) om voorraden van bepaalde virussen te houden. Dat zijn de State Research Center of Virology and Biotechnology VECTOR in Rusland en de Centers for Disease Control and Prevention in de Verenigde Staten. Dat betekent niet dat deze twee organisaties de enige centra zijn, waar dit onderzoek wordt gedaan en waar deze voorraden worden bewaard. Er zijn tal van laboratoria die zich met de ontwikkeling, synthetisering en productie van virussen bezighouden. Een virus gebruiken voor biologische oorlogvoering is niet zo gemakkelijk als men denkt. Het is immers niet in de hand te houden.

Evolutie

Het is opmerkelijk hoe dit kleinste organisme in staat is om zoveel teweeg te brengen. Van creatie van het leven, het aansturen van de diversificatie van het leven in de vele soorten die we nu kennen, tot het uitroeien van datzelfde leven. Het virus gaat daarbij te werk, zonder oordeel, zonder idee, gewoon de weg van evolutie volgend, en zorgt daarbij dat geen levensvorm hetzelfde blijft en stil blijft staan. Het volgt in die zin een ander programma vanuit een mogelijk ander bewustzijn omtrent wat er met het leven moet gebeuren. Virussen volgen dit programma van evolutie al miljarden jaren lang.

Maar het is nog veel merkwaardiger wat een virus, zoals nu het coronavirus, doet met het bewustzijn van de mens en het gedrag van de mens. Het virus is gewoon wat het is, een schakel in de evolutie van de levensvormen, maar het gedrag van de mens is wat anders. We zien nu alles wat de mens is: Van elkaar willen helpen en de zorg voor ouderen tot het egoïstische gedrag met vechtpartijen, omdat er te weinig in een winkel voorhanden is. Het hamsteren van spullen en etenswaren die men denkt nodig te hebben tot en met wiet (cannabis) en wapens (zoals in de VS) aan toe. De politiek gebruikt het om wetten te introduceren die het leven heel snel veranderden.

Relativeren

Mensen zien een virus, en in dit geval specifiek het coronavirus, als iets negatiefs. Iets wat bestreden moet worden. Want men kan ziek worden en eraan sterven. Er ontstaat angst en paniek, want in die zin is er ook sprake van iets anders, namelijk een ‘virus van de mind’. Want dat wat de wereld op dit moment gek maakt is niets anders dan het denken en het (on)bewustzijn van de mens zelf. Dit maakt dat wij onze relativering verliezen ten opzichte van alle andere dingen die er om ons heen gebeuren. We verliezen zelfs het perspectief op het leven en de dood. Ter vergelijking: elk jaar krijgt 1 op de 3 Nederlanders (dat is dus 33%) kanker, waaraan per jaar ook tenminste 40.000 mensen overlijden. Maar er zullen weinig mensen zijn die daarom toiletpapier of voedsel gaan hamsteren.

Het milieu

Evolutionair gezien is dit virus erg positief en heeft het een bijzondere invloed. De afgelopen jaren zijn veel mensen opgeschrikt door beelden in de natuur van plastic dat zich overal heeft opgehoopt. Vervuilingen, maar ook de klimaatveranderingen, zijn een wezenlijk aspect geworden waar veel mensen mee bezig zijn. Onder de jonge mensen is er een zekere vorm van climate anxiety (klimaat-spanning) met oproepen aan overheden om er iets aan te doen. En wat gebeurt er? De natuur neemt zelf het heft in handen. Als gevolg van het virus wordt er bijna niet gevlogen en de lucht boven veel steden is al vele malen schoner dan ooit tevoren. Er wordt minder gereden, er zijn geen files op de wegen. De stress van het dagelijkse woon- werkverkeer is weggevallen. Het water wordt schoner. In Venetië was het water alweer zo helder dat men voor het eerst de vissen zag zwemmen. De dolfijnen kwamen zelfs terug en voor het eerst sinds lange tijd waren er weer zwanen in de kanalen. De natuur is blij en leeft helemaal op. De planeet krijgt even adem.

Spiritualiteit

Toch zijn er mensen die vanuit een verkeerde vorm van spiritualiteit of bewustzijn denken dat zij het virus kunnen beïnvloeden. Ik hoorde verschillende mensen zeggen dat men liefde, licht en allerlei andere dingen naar het virus wilde sturen om het te kunnen beïnvloeden. Dit is onzin en ook onnodig. Zoals we zagen, is een virus een essentieel onderdeel van de evolutionaire processen en het ‘weet’ heel goed wat het moet doen, ook al vinden wij het als mens niet prettig als we ziek worden. Het heeft de misplaatste, hoogmoedige en arrogante ideeën van ons mensen niet nodig. Ik zie dan ook vaak dat dit meer vanuit een gevoel komt van ‘het willen beheersen’ en vanuit de angst ‘ik wil niet ziek worden en niet doodgaan’.

Voorloper

In de afgelopen maanden heb ik heel veel vragen gekregen over de herkomst van dit virus en of dit het virus is dat ik ook in een aantal van mijn boeken heb genoemd. Het antwoord is dat dit niet het virus is dat beschreven is, maar dat dit nog komt. In die zin kunnen we de huidige pandemie zien als een voorloper van een aantal gebeurtenissen die nog komen. Het is een goede oefening en als mensen goed naar zichzelf kijken, weten ze ook hoe ze op dit soort dingen kunnen reageren of hoe ze zich hierop kunnen voorbereiden.

Wat echter nog veel belangrijker is, is om ook het leven eens onder de loep te nemen en te kijken hoe het anders kan. Is het echt nodig om zo vaak te vliegen, zo vaak de auto te gebruiken, zoveel aan de consumptie en genietingen in de maatschappij mee te doen?

We worden nu op een behoorlijke manier terug verwezen naar onszelf en we zien dat we ook op een hele andere manier kunnen leven.

Bewustzijn

We komen dan bij een ander aspect van wat een virus eigenlijk is. Het is dan de vraag of het virus zelf ook een bewustzijn heeft. Het is geen levend wezen in de biologische zin van het woord, maar heeft wel eigenschappen die het zich laat gedragen alsof het leeft. Het verbindt zich met de cel van een ander levend wezen om daar zijn werk te doen. Ook dingen die biologisch gezien niet levend zijn hebben wel degelijk een bewustzijn, gezien vanuit de kwantumnatuurkunde. Het zou interessant zijn om te kijken welk bewustzijn dit bestuurt.

Maar wat daar ook achter zit, het is van belang bij onszelf te blijven en de realiteit van alles in perspectief te zien. Een virus is er alleen maar om iets te veranderen in ons en ons iets te laten zien. Het is een essentieel stuk in de evolutie, en hoe wij er op reageren vertelt ons meer over onszelf dan welke therapie dan ook.

When you can’t control what’s happening, challenge yourself to control the way you respond to what’s happening. That’s where your power is.*

Jaap Hiddinga

jaap.hiddinga@btopenworld.com

Artikel eerder gepubliceerd

in BRES Magazine