Salie

De Salvia officinalis is onder de vele verschillende soorten salie het meest geneeskrachtig. Salvia betekent heilzaam kruid, genezen of verlossen, en die naam doet de plant zeker eer aan. Officinalis betekent van oorsprong geneeskrachtig.

De plant is werkelijk overal inzetbaar. Buiten zijn geneeskracht is het ook nog een goede luchtverfrisser, verdrijft hij insecten in de linnenkast en kun je hem gebruiken als schoonmaakmiddel.

Natuurlijk is het een keukenkruid, dus werkt hij goed op de spijsvertering, vooral bij vette gerechten (galdrijvend).

De plant zelf is een groenblijvend struikje van 30 tot 70 cm hoog. Het heeft een voorkeur voor een zonnig klimaat; in onze streken doet hij het goed. Alleen bij strenge winters kan hij wel wat vorstschade oplopen, maar hij herstelt zichzelf.

Aan de vierkante, verhoute stengels zitten grijsachtig groene bladeren die zachtbehaard en bobbelig zijn. Ze zijn langwerpig tot eirond gevormd. De mooie paarse bloemen groeien in een schijnkrans van 4 tot 8 bloemen en zijn zeer in trek bij hommels en bijen. De penwortel heeft vierkante zijtakken die ook snel verhouten.

Salie is een heilige plant en wordt dan ook als zodanig door veel culturen aanbeden. De plant is gewijd aan Jupiter oftewel de Romeinse oppergod. De Romeinen moesten zich volgens bepaalde regels en rituelen baden en reinigen, vervolgens moesten ze in een wit gewaad en op blote voeten nog een offer brengen, voordat ze de plant mochten plukken. Hetzelfde gold voor de druïden.

Ook de Indianen zien de plant als heilig. Hij werd gebrand en de rook werd gebruikt om zichzelf en ruimtes te reinigen. De plant word ook als aardend gezien, het brengt je in het hier en nu. Het brengt de psyche terug in het lichaam.

Salie maakte onsterfelijk bij de Grieken, terwijl de Egyptenaren hem zagen als levensredder en -schenker. Ook de Romeinen gebruikten het als levensschenker, bij on-vruchtbaarheid. Pas gehuwden moesten gedurende vier dagen veel saliethee drinken en apart leven; na die vier dagen mochten ze de huwelijksnachten beleven.

In Nederland hebben wij het gezegde ‘Dat is een Jan Salie’, eigenlijk een beschrijving van een sulletje – die makkelijk over zich heen laat lopen – met een zeer overheersende vrouw. Het schijnt dat daar waar de salie het goed doet, de meester geen meester meer is en de vrouw de broek aan heeft (dit is natuurlijk zalig ouderwets).

Salie remt alle secreties (vochtuitscheidingen). Dit is bij gebruik wel een aandachtspunt. Mede hierdoor is hij goed inzetbaar tegen nachtzweten, wat o.a. voorkomt in de overgang; deze uitscheiding mag absoluut gestopt worden, omdat het ten koste gaat van de vitaliteit. Neem een kopje saliethee voor het slapengaan. Het is ook toepasbaar bij zweethanden en zweet­voeten, een overmaat aan speekselvorming en bij het stoppen met borstvoeding.

Bij alle infecties in de keel of mond kun je spoelen met saliethee, bijvoorbeeld bij keelontsteking, maar ook bij aften, ontstoken tandvlees en een koortslip. Zet een grote pot thee en spoel ermee zo vaak je eraan denkt. Wel uitspugen, i.v.m. de infecties die je bestrijdt. Ook verder in het spijsverteringscircuit, zoals maag en darmen, helpt hij bij zweren en kalmeert hij misselijkheid.

Hij werkt zo goed bij infecties dat je bij epidemieën saliethee kunt gebruiken ter voorkoming van besmetting.

De plant helpt ook bij oververmoeidheid, voorjaarsmoeheid, zenuwuitputting (overgevoelig voor alles) en psychosomatische klachten (de stress is op een orgaan geslagen, vooral maag, darmen en hart). Het helpt bij spanningen en zelfs bij hysterie.

Salie is een fyto-oestrogeen (vervanger van oestrogeen na de overgang) en bevat calcium, goed bij de overgang en bij artrose.

Je gebruikt de bladeren in het voorjaar vóór de bloei, maar wil je in augustus oogsten, haal dan de bloemen eruit, zodat de kracht in de bladeren blijft zitten.

Je kunt thee zetten van de gedroogde of verse bladeren of tinctuur maken.

De etherische olie wordt ook veel gebruikt bij verdampen. Meng het dan wel altijd met een basisolie, zoals bijvoorbeeld amandelolie of zonnebloemolie, voordat je het toevoegt aan het warme water.

Dit kruid kun je absoluut zonder problemen gebruiken in de keuken bij het bereiden van eten en ook bij stoombaden. Maar als je het geneeskrachtig gaat gebruiken d.w.z. drie maal daags een kop thee of het gebruik van de tinctuur, dan mag dat niet bij zwangerschap en bij het geven van borstvoeding. Het mag ook niet bij mensen die epilepticus of diabeet zijn (interactie).

Marjan Hofstra, kruidenvrouw

kruidenkracht@hotmail.com

www.kruidenkracht.nl