Apitherapie; gezond met bijenproducten

‘Ubi apis ibi salus’– waar bijen zijn daar is gezondheid. Deze uitspraak van de Romeinse geleerde Plinius de Oudere laat zien dat bijen in de oudheid al om hun gezondheidsbevorderende werking werden geroemd. Het gebruik van bijen en bijenproducten om gezondheidsredenen is zeker al 6000 jaar oud. En wat onze voorvaderen feilloos leken te weten, ontdekken wij nu opnieuw: de kracht van bijenproducten voor onze gezondheid.

Het inzetten van producten gemaakt door honingbijen ter ondersteuning en bevordering van de gezondheid van mens en dier wordt apitherapie genoemd. Hoewel verschillende bijenproducten in Nederland bekendheid genieten, is deze term voor velen onbekend. De term apitherapie is een samentrekking van het Latijnse woord api, wat bijen betekent, en het uit het Grieks afstammende woord therapie dat staat voor: onderdeel van de (reguliere of alternatieve) geneeskunde dat zich bezighoudt met behandeling of genezing van ziekten of de verlichting van symptomen.

Combinatie

De term apitherapie is in Nederland dus nog relatief onbekend, maar dit betekent niet dat bijenproducten niet worden ingezet om de gezondheid te ondersteunen. Vanuit allerlei natuurgeneeskundige disciplines worden bijenproducten gebruikt, of kan het gebruik van bijenproducten makkelijk worden geïntegreerd. Zo wordt binnen de kruidengeneeskunde honing gebruikt voor de extractie van plantendelen en wordt bijenwas gebruikt bij het maken van geneeskrachtige zalven. Ook kunnen honing en bijengif worden gebruikt in verschillende vormen van massage. Het middel apis wordt ook in de homeopathie gebruikt. Daarnaast hebben de verschillende bijenproducten, zowel binnen de ayurveda als de traditionele Chinese geneeskunde (TCM), een hoog aanzien.

Breed inzetbaar

Hoewel apitherapie, in tegenstelling tot bijvoorbeeld homeopathie of kruidengeneeskunde, slechts een beperkt aantal verschillende producten tot haar beschikking heeft, wil dit niet zeggen dat apitherapie ook beperkt inzetbaar is. De apitherapie is een compacte, maar uiterst effectieve, natuurgeneeskundige stroming. De verschillende bijenproducten hebben ieder een brede werking op mens en dier. Door ze met elkaar te combineren en op verschillende manieren toe te passen, kunnen zeer uiteenlopende klachten en aandoeningen worden behandeld. Eén van Europa’s bekendste apitherapeuten, dr. Stefan Stangaciu, geeft aan dat bijenproducten minimaal 500 verschillende aandoeningen kunnen voorkomen, verbeteren of (zelfs) genezen.

Bijenproducten

Binnen de apitherapie worden 10 verschillende bijenproducten gebruikt. Dit zijn honing, bijenwas, propolis, stuifmeel in de vorm van bijenpollen en bijenbrood, koninginnengelei, darrenbroed, bijengif, bijenvolklucht en de hele bij. Een ander medicinaal product dat tot de apitherapie wordt gerekend, zijn extracten van de wasmot. Het gaat hier niet direct om een bijenproduct, maar wel om een product afkomstig uit de imkerij.

Honing is het bekendste bijenproduct. Bijen maken honing van zowel nectar van bloemen als van honingdauw, een uitscheidingsproduct van luizen. Veel mensen kennen honing als natuurlijke zoetstof, maar honing kan zoveel meer. Honing is een probaat middel bij keelklachten en in de wondverzorging. Daarnaast wordt honing onder andere toegepast bij spijsverteringsproblemen en een ontregelde darmflora.

Bijenwas is de was, waarmee de honingbijen in de bijenkast de raten maken, waarop zij leven. Het wordt volledig door de bijen zelf gemaakt in de zogenoemde wasklieren. Bijenwas is bekend als toevoeging in geneeskrachtige zalven en voedende crèmes. Daarnaast wordt bijenwas ook verwerkt tot bijvoorbeeld oorkaarsen bij oorproblemen en tot wikkels en pakkingen bij pijnklachten.

Propolis stellen de bijen samen uit harsen van bomen en struiken. Zij voegen hier verschillende enzymen uit hun kopklieren en wat bijenwas aan toe, om vervolgens ieder kiertje en gaatje in de bijenkast ermee af te dichten. Dit om zich te beschermen tegen vocht en tocht en om ziektes in het volk tegen te gaan. Propolis heeft onder andere ziektekiemremmende eigenschappen, stimuleert de lichaamseigen afweer en werkt ontstekingsremmend. Propolis wordt dan ook graag gebruikt bij infecties en ontstekingen van allerlei aard.

Stuifmeel: bijenpollen en bijenbrood. Bijenpollen zijn pakketjes stuifmeel van bloemen. Bijenbrood is een product dat ontstaat als een bijenvolk de bijenpollen in de bijenkast onder toevoeging van enzymen en honing heeft verwerkt en opgeslagen. Bijenpollen en bijenbrood zijn zowel voor de bijen als voor andere dieren, zo ook de mens, echte krachtpakketjes. Het zijn bijvoorbeeld goede bronnen van plantaardige eiwitten en essentiële aminozuren, die belangrijk zijn voor opbouw en herstel van ons lichaam.

Koninginnengelei wordt in de kopklieren van jonge bijen geproduceerd. Het is het voedersap voor de koningin. Vandaar dat ook nog weleens de benaming koninginnenbrei voorkomt. Koninginnengelei wordt ingezet bij extreme belasting van het lichaam. Koninginnengelei wordt daarom met name gebruikt tijdens en na zware ziekteprocessen, auto-immuunaandoeningen en ernstige vermoeidheid.

Darrenbroed bestaat uit de larven van de mannelijke bijen, de darren. Producten hiervan worden ook wel apilarnil genoemd. Darrenbroed wordt binnen de apitherapie met name ingezet bij hormoongerelateerde problemen en klachten van de schildklier en de bijnieren.

Bijengif is het meest gevreesde bijenproduct, want het is het gif dat de vrouwelijke honingbijen bij zich dragen en inspuiten wanneer ze een dier of een mens steken. Bijengif wordt onder andere ingezet bij chronische degeneratieve processen van het bewegingsapparaat en aandoeningen die met chronische ontstekingsreacties gepaard gaan.

Bijenvolklucht is, zoals de naam al doet vermoeden, de lucht uit/in de bijenkast. Deze wordt beschikbaar gemaakt met een speciaal inhalatieapparaat. Bijenkastlucht wordt ingezet bij allerhande klachten en aandoeningen van de luchtwegen.

Hele bijen worden gebruikt in alcoholische extracten, ook wel apis genoemd. Het extract van hele bijen wordt ingezet bij problemen van het bewegingsapparaat. Daarnaast wordt de tinctuur gebruikt in de homeopathie. In de homeopathie worden verdunningen van het extract gebruikt, bijvoorbeeld bij huiduitslag, gewrichtsproblemen, blaasontsteking, nierproblemen en keelontsteking.

Wasmotten, of eigenlijk de uitwerpselen van de larven van de grote wasmot, worden gebruikt in alcoholische extracten. In Rusland worden deze extracten ook wel ognevka genoemd. Ognevka wordt onder andere ingezet bij vermoeidheid, slaapproblemen, herstel na ernstige ziekte en auto-immuunaandoeningen.

Apitherapie imkerij

Wanneer we bijenproducten inzetten ter bevordering van de gezondheid dient de kwaliteit ervan in orde te zijn. In de eerste plaats is het daarom belangrijk dat gezonde en sterke bijenvolken worden gebruikt. Maar het produceren van bijenproducten voor de apitherapie is onderhevig aan nog verdere, speciale vereisten. Het stelt eisen aan de imkermethode, de omgeving waarin de bijen staan, de manier van winnen van bijenproducten en ook de manier van verwerken en bewaren. Ook is controle noodzakelijk op vervuiling en andere stoffen die niet in het bijenproduct thuis horen. Dit alles uiteraard met oog voor het welzijn van de natuur en het voortbestaan van de bijen!

Positieve spin-off

Het oog voor de natuur en het welzijn van de bijen is de positieve spin-off van het gebruik van bijenproducten voor gezondheidsdoeleinden. Waar je de waarde van kent, dat koester je immers. Gebruikers van bijenproducten worden over het algemeen gesproken strijders voor een gezondere leefomgeving voor bijen, en daarmee ook voor andere dieren en de mens.

Ruby van den Heuvel MSc

info@herbiatic.nl

06 11285149

Meer informatie over apitherapie en bijenproducten vind je bij:

http://bee-healthy-apitherapie.nl

http://www.herbiatic.nl