Gebitsproblemen bij hond en kat

Bij veel dierenartsen is de maand februari ‘de maand van de gebitsverzorging’. U kunt dan bij de deelnemende praktijken gratis het gebit van uw huisdier laten controleren, echt een aanrader! Als uw huisdier gemakkelijk te behandelen is en het toestaat, zijn er dierenartsen die meteen (manueel) het gebit reinigen, zonder narcose. Ook dit is meestal gratis. Is een uitgebreidere behandeling nodig, dan kunt u daar op een later tijdstip een aparte afspraak voor maken. Deelnemende praktijken geven dan korting op alle gebitsverzorgende producten. Tijdens de maand van het gebit wordt u voorzien van informatie en per praktijk zijn er bepaalde initiatieven, zoals bijvoorbeeld het geven van poetsinstructies. Zoekt u dus via internet naar de praktijken die deelnemen aan ‘de maand van de gebitsverzorging’.

Gebitsverzorging is belangrijk: veel tandsteen, tandplak en wegrottende tanden of kiezen geven ongemak voor uw huisdier. Niet alleen ontstekingen en pijn ter plaatse, maar ook ontstekingen elders in het lichaam, kunnen een gevolg zijn van een gebitsprobleem.

Kat

Het gingivitis-stomatitis-pharyngitis-complex / g-p-s-complex is een aandoening die wordt gekenmerkt door steeds terugkerende slijmvliesontstekingen in de bek van de kat. Het zijn drie aandoeningen, die apart van elkaar, of gezamenlijk kunnen voorkomen.

• Gingivitis (tandvleesontsteking): Gezwollen tandvlees, rood gekleurd en het bloedt gemakkelijk. De kat stinkt uit de bek. Ten gevolge van deze ontstekingen trekt het tandvlees zich vaak terug, de tandhals en/of -wortels komen bloot te liggen. Dan kan de ontsteking zich verder uitbreiden naar het onderliggende bot (parodontitis). De oorzaak is meestal een ophoping van tandplak en tandsteen.

• Stomatitis (wangslijmvliesontsteking): Ontsteking van het wangslijmvlies op plaatsen waar tandsteen zit, zoals bijvoorbeeld op de grote kiezen. Bij het g-p-s-complex breidt de ontsteking zich uit over een groot deel van het wangslijmvlies, het is rood, zwelt op en bloedt gemakkelijk.

• Pharyngitis (ontsteking van de mond- en keelholte): Ontsteking van het slijmvlies achterin de mondholte, het zachte gehemelte en de slijmvliezen achterin de bek, bij de omslag naar boven- en onderkaak.

Hoe ontstaat het g-p-s-complex? Allereerst vanwege tandplak en tandsteen, met als ge-volg wegrottende of afgebroken elementen. Ook ziekten als kattenaids (FIV), leukemie (FeLV), het calicivirus (niesziekte), nier­problemen, diabetes en allergie kunnen een oorzaak zijn. In het geval van allergie is dat een overgevoeligheidsreactie voor tandplak; dit start meestal op de leeftijd van ongeveer 6 maanden. Als uw dier uit zijn bek stinkt, pijn heeft met eten (scheve kop), niet wil eten, schreeuwt tijdens het eten of algeheel ziek is, laat zijn bek dan controleren.

Het gebit (vaak jaarlijks) laten reinigen, volstaat bij tandplak en tandsteen. Zo nodig worden elementen, die niet meer te redden zijn, getrokken. Bij FIV, FeLV of het calicivirus is de genezingskans niet groot. Bij deze dieren is sprake van een chronisch probleem dat levenslange ondersteuning met medicatie vraagt. De maine coon, siamees, burmees en de oosterse rassen hebben, vaker dan andere rassen, last van het g-p-s-complex. Is er in een cattery bijvoorbeeld een dier met het calicivirus, dan zie je dat alle dieren dat uiteindelijk gaan krijgen. Dit start vaak met rode randjes rond de tanden / op het tandvlees, het lijkt nog onschuldig, maar is het niet.

Behandeling: Meestal worden eerst pijnstillers en ontstekingsremmers ingezet; daarnaast wordt een behandelplan opgesteld om de problemen op te lossen. Er is tenminste een gebitsreiniging nodig. Bij voorkeur worden ook röntgenfoto’s gemaakt, om de schade goed te kunnen diagnosticeren. Bij ernstige gevallen worden soms alle kiezen of zelfs het hele gebit getrokken. Dit lijkt een vreselijke maatregel, maar katten eten meestal direct na de ingreep weer zacht voedsel en binnen een week zelfs weer harde brokjes. De voortdurende ontstekingen zijn dan immers weg (de oorzaak van de problemen en pijn) en de dieren worden snel weer vrolijker. Echter, is een virus of interne ziekte de onderliggende oorzaak van het probleem, dan is het niet opgelost met uitsluitend gebitsextractie. Dan is ook medicatie nodig die het afweersysteem / de eigen immuniteit stimuleert.

Hond

Bij honden komt vooral gingivitis (tandvleesontsteking) en parodontitis (tandvleesontsteking die verder is gevorderd en het kaakbot heeft aangetast) veel voor; dit wordt veroorzaakt door tandplak. Lees ook wat hierboven bij de kat is geschreven, op de virale problemen na. Ruikt de hond uit de bek en is er sprake van gezwollen en/of bloedend tandvlees, laat dan spoedig het gebit van uw hond reinigen. Als u daarna levenslang de tanden poetst (dagelijks), verwijdert u de tandplak en daarmee de oorzaak van deze problemen. In een vergevorderd stadium is het soms nodig enkele rotte tanden of kiezen te trekken, zo ook als ze los zitten. Als het voor de eigenaar ondoenlijk is dagelijks de tanden te poetsen, zoals bij een blootliggende wortel noodzakelijk is, wordt vaak gekozen ook dat element te trekken.

Algemeen

Veel aangeprezen kauwkluiven, met het oogmerk ‘tandenpoetsen’, werken niet echt. Wel helpt het dagelijks poetsen van de tanden. U hoeft hiervoor geen speciale honden- of kattentandpasta te gebruiken, het poetsen op zich is voldoende. Maar tijdens het wennen aan tandenpoetsen kan zo’n tandpasta wel helpen het tandenpoetsen te leren accepteren, omdat deze tandpasta’s een voor dieren prettige smaak hebben. Ook bestaat er speciaal dieetvoer dat de vorming van tandplak voorkomt.

Sommige kauwspeeltjes (hond) helpen een beetje, andere kunnen juist het gebit beschadigen. Ga bijvoorbeeld met uw pup nooit steentjes gooien, om hem te leren apporteren. Als een hond verzot is op het kauwen op stenen (dit is meestal aangeleerd in de jeugd) kost het zijn gebit op latere leeftijd.

Homeopathie

Homeopathie kan de immuniteit van het dier verbeteren, zodanig dat het veel minder ontstekingsgevoelig is en nauwelijks nog last heeft van gebitsproblemen. Ook allergie tegen tandplak kan worden verminderd. Het kan zowel preventief als curatief worden ingezet. Homeopathie werkt als een soort natuurlijk antibioticum om bestaande ontstekingen tegen te gaan en nieuwe ontstekingen te voorkomen. Meestal starten we deze behandeling al tijdens de eerste uitbraak van problemen, waarna een totale diagnose en eventuele gebitsreiniging volgt.

Is er sprake van een chronisch (= levenslang) probleem, bijvoorbeeld bij een allergie voor tandplak, een virale reden, nierprobleem, diabetes, dan zetten we de homeopathie tevens preventief in. In dat geval kunt u de homeopathie levenslang blijven geven, net zoals regulier (bij de chronische vorm) er levenslang onstekingsremmers en/of een antibioticum zouden worden ingezet.

Homeopathie heeft geen enkele bijwerking, ontstekingsremmers (corticosteroïden) en een antibioticum hebben dat wel. In sommige gevallen is er geen keuze, maar heel vaak volstaat homeopathie om verdere problemen te voorkomen . Hierdoor is ook minder vaak chirurgisch ingrijpen nodig.

Enkele mogelijk inzetbare homeopathische middelen zijn:

• Arsenicum album (rattenkruid) heeft een anti-virale werking. Het is zeer goed toepasbaar bij deze problemen en kan ook preventief worden toegepast bij een groep katten (dan oplossen in het drinkwater) ter voorkoming van verspreiding van het calicivirus over de hele groep.

• Chamomilla (kamille) is een pijnbestrijder, bij gebits- / tandvleesproblemen, eveneens inzetbaar bij allergie voor tandplak.

• Echinacea angustifolia (purperhoed) is een middel om de immuniteit te verbeteren en werkt antibacterieel. Bij chronische ontstekingen of allergie altijd inzetbaar, maar ook preventief (zie uitleg Arsenicum album).

• Hepar sulfuris (kalkzwavellever) werkt sterk ontstekingsremmend en heel gunstig op slijmvliezen.

• Lachesis (bosmeester) is altijd inzetbaar bij dit soort ontstekingen en/of allergie. Is er sprake van een ontstekingshaard die blauw gekleurd is, dan is lachesis het eerst aangewezen middel.

• Mercurius solubilis (mercurius) heeft een zeer goede invloed op de mondslijmvliezen, zeker als het dier daarbij ook kwijlt.

• Pyrogenium (een nosode van kadaverine) is toepasbaar als er sprake is van afstervend / rottend tandvlees. Vaak heeft het dier dan ook koorts.

• Silicea (kiezelzuur) is een constitutie­middel voor botten, bindweefsel en lymfe­klieren. Ook bij gebits- / tandvleesproblemen een middel om aan te denken.

• Sulfur (zwavel) is een middel dat de eigen immuniteit / constitutie verbetert. Werkt zeer gunstig bij virale problemen.

Sita van der Munnik

Veterinair homeopaat

www.homeo-natura.nl