Oerpijn verlichten

Jeugdtrauma’s een plek geven

Als homeopathisch arts kies je een homeopathisch middel op basis van symptomen, klachten en kenmerken van de patiënt.

Een symptoom of kenmerk is belangrijker voor de keus van het middel naarmate het karakteristieker is. Om een simpel voorbeeld te geven: als iemand chronische gewrichtsklachten heeft die sterk verbeteren op warmte is dat vrij algemeen. Worden de klachten echter beter in een bad met ijs, dan is dat voor de keus van een middel van veel groter belang, omdat het zo bijzonder is. Daarbij zijn niet alleen actuele klachten van belang maar ook klachten en problemen uit het verleden en, net zo belangrijk, kenmerken van de persoon.

Triggers

Naast specifieke kwaliteiten, zoals geslotenheid, egocentrisme en meelevendheid wordt er ook gekeken naar stressgevoeligheid. Iedereen is gevoelig voor specifieke triggers, die per persoon dus enorm kunnen verschillen: de een is gevoelig voor hitte en de ander voor kou; de een wordt gestrest door het werk en de ander als hij niet werkt; de een voelt zich beter als hij alleen is en de ander in gezelschap; de een door te sporten en de ander door niet te sporten. Dus: wat voor de een stress is, is voor de ander niet van belang of zelfs prettig.

Nu blijkt dat naast fysieke stress de psychologische stress van groot belang is. Het valt op dat mensen, nu ze volwassen zijn, als kind vaak al bij dezelfde soort dingen spanning ervoeren. Dit loopt vaak als een rode draad door hun leven, al kunnen mensen er (gelukkig!) in groeien. Bijvoorbeeld: mensen die als kind verlegen zijn, zijn dat vaak als volwassene min of meer nog (ook afhankelijk van training en ervaring); als je vroeger bang was in het donker, voelt donker later nog niet helemaal prettig; was je jaloers als kind, dan ben je dat vaak ook als volwassene. Door ervaring kunnen de scherpe kantjes er vaak af gaan; mensen kunnen groeien en zich ontwikkelen.

Wat in de praktijk opvalt, is dat mensen een volwassen deel hebben waar ze prima functioneren, en dat daarnaast een veel kwetsbaarder deel bestaat. Worden ze daar geraakt, dan reageren ze niet meer volwassen maar gaan ze uit balans en zit er in hun reactie vaak een forse lading. Uiteraard proberen we deze kant niet tegen te komen, maar te verbergen en te ontzien; dat lost de problematiek echter niet op. Sommige mensen kennen dit stuk van zichzelf heel goed, anderen veel minder. Ik heb de indruk dat we allemaal een volwassen en minder volwassen deel hebben. De spanning tussen die twee is belangrijk en bepaalt vaak grotendeels de dynamiek in een persoon. Het is een specifiek kenmerk voor de persoon en dus van belang voor de keuze van het homeopathische middel.

Persoonlijkheid

We weten tegenwoordig dat de vroege jeugd van het grootste belang is voor de vorming van een persoonlijkheid. We krijgen meer en meer zicht op het belang van de periode van rond de conceptie tot het derde jaar. In de praktijk maak ik gebruik van een praktische aanpak, waarbij deze tijd onder de loep genomen wordt. Ik vraag dan of mensen bijzonderheden uit die periode weten of kunnen achterhalen, of als er ouders met kinderen zijn, vraag ik het de ouders. Het is opvallend dat vaak gegevens uit die periode richting geven aan de keus van het middel. Het kan dan gaan om gegevens van voor, tijdens of na de geboorte. Ik ga ervan uit dat een kind na een min of meer normale conceptie, zwangerschap en geboorte in harmonie is. Deze be-schrijving gaat daarvan uit, maar in essentie wordt het niet anders als er eerder heftige dingen zijn gebeurd, zoals het overlijden van een ouder van de moeder tijdens de zwangerschap of een heftige schrik van de moeder tijdens de geboorte.

Een van de belangrijkste dingen die een kind in de eerste drie jaar moet leren is dat het veilig is op aarde, ook als een van de ouders niet direct bereikbaar is. Dit is psychologisch uitgebreid onderzocht. Er worden voor het derde jaar verschillende fases onderscheiden. Hoe vroeger het trauma, hoe ernstiger vaak de gevolgen zijn. Als voorbeeld: In het algemeen wordt aangenomen dat een kind zich in de baarmoeder veilig, warm en beschermd voelt, rustig gedragen door een aanwezige moeder die altijd hoorbaar en voelbaar is. De overgang die een baby meemaakt bij de geboorte is overweldigend: wat is de wereld koud, lawaaiig en hard, en waar is moeder? Een steun, of beter: dé steun is moeder in allerlei vormen: lichamelijk contact, haar stem, de geluiden uit haar lijf als de baby tegen haar aan ligt, de borstvoeding, haar warmte. Gaat die overgang goed dan komt later ook vader in beeld.

Oerpijn

Gelukkig kunnen baby’s tegen een stootje, en vaak gaat die overgang nog goed. Toch blijkt dat vrijwel iedereen niet ongeschonden door de eerste drie jaar heen komt. Er treedt een groter of kleiner trauma op dat grote gevolgen kan hebben. Dit trauma noem ik de oerpijn. Deze ontstaat doordat er op een kwetsbaar moment (of op zich herhalende kwetsbare momenten) bij een baby een specifieke behoefte is aan een vorm van aandacht of liefde die de baby op dat moment niet krijgt. Het gaat dan in het algemeen over basale zaken als een knuffel, eten, een schone luier, troost, aandacht. Bij de baby ontstaat dan een alarmsituatie (het is immers een kwetsbaar moment). Er gebeuren dan een aantal dingen met grote gevolgen, positief en negatief.

Ontwikkeling

Het goede nieuws is dat het kindje zich enorm gaat ontwikkelen. Het schat in wat de beste manier is om die liefde van de ouders te krijgen en gaat alles in het werk stellen om dat te doen of om zo te zijn. Het zet dus als het ware alle antennes uit om te peilen wat ouders willen en gaat dan met alle talenten die het heeft, proberen zo te zijn. Dit is een enorme impuls om in beweging te komen en zich te ontwikkelen.

Het minder goede nieuws bestaat vooral uit twee dingen.In de eerste plaats is het nooit genoeg, wat het kindje ook doet. Waarom niet? Om het simpel te stellen: het voelt zich een nul, en als het al een tien haalt, is het nog maar een vijf gemiddeld, en dus onvoldoende, laat staan goed! Dat betekent dat de stress blijft. En op het moment dat het niet zijn best doet om die tien te halen, zakt als het ware het gemiddelde en neemt de stress nóg meer toe. Deze stress werkt de rest van het leven door en is een reden waarom we vaak te hard werken, altijd ons best doen etc. Hierdoor zijn we ons niet meer bewust van onze grenzen en gaan we daar ver overheen, vaak een (mede)oorzaak van ziekte en bijvoorbeeld burn-out.

Het tweede nadeel is dat dit gebeurt op basis van peilen wat er door de ouders gewenst wordt, in allerlei variaties. Bijvoorbeeld: willen ze een rustig kind, dan houdt het zich gedeisd, willen ouders een verantwoordelijk kind, dan neemt het verantwoordelijkheid. Daarbij leeft het kindje dus niet meer vanuit zichzelf, maar vanuit de omgeving; het is aangepast, het kan er alleen maar voorwaardelijk zijn, het overleeft. Daarbij wordt het zeer gevoelig voor zijn omgeving, want alle antennes staan altijd open om maar te weten wat de omgeving wil. Daarbij wordt het vaak overgevoelig voor, en dus overbelast door, al die informatie. Waar we in de ontspanning alle antennes intrekken en er op vertrouwen dat op het juiste moment de belangrijke informatie ons wel bereikt (wat we doen als we ontspannen, ons volwassen deel leven) staan hier de antennes allemaal open. Een oorzaak van hypersensitiviteit.

Voor de duidelijkheid: dit komt niet doordat iemand slechte ouders heeft. De meeste ouders doen enorm hun best om het goed te doen! Maar ze waren bezig, sliepen, werden afgeleid, dachten dat ze het al gegeven hadden, hoorden het kind niet of mochten, durfden of konden het zelf niet. Ook komt het niet doordat het kind slecht is, al trekt een kind die conclusie vaak wel: het kind is prachtig. Kijk naar een net geboren baby: die heeft een goddelijke uitstraling! Het gebeurt gewoon, en blijkbaar is dat de manier waarop het gaat in dit leven. In de praktijk zie ik dat de meeste mensen kiezen voor aanpassing. Als dat niet lukt, dan kan het ook omslaan en kunnen ze antisociaal en zelfs psychopathisch worden. Daar gaat dit artikel niet over.

Herkenning

Als homeopathisch arts zie ik vaak dat de spanning die zo is ontstaan een belangrijke karakteristiek is van de patiënt, en daarmee voor de keuze van een middel. Of de klachten nu meer lichamelijk zijn of meer psychisch; dat maakt niet uit. Ik leg dit ook uit en noem dit ‘het verhaal van de oerpijn’.

Hoe herken je nu die oerpijn in het dagelijkse leven? Dat is betrekkelijk simpel. Als er iets gebeurt wat iemand emotioneel raakt, maar een volwassen en gezond deel treft, dan duurt een emotie ruim een minuut en is de lading niet heel groot. Bijvoorbeeld iemand doet onaardig tegen je. Misschien reageer je geraakt of fel terug, maar even later kun je alweer glimlachen en denken: wat had die een ochtendhumeur!, en je bent het kwijt.

Raakt de gebeurtenis een kwetsbaar en onvolgroeid deel (en dus de oerpijn), dan is het effect heel anders! In de eerste plaats is de lading dan veel en veel hoger! Iemand wordt bijvoorbeeld niet helemaal netjes ingehaald op de snelweg. Hij geeft vol gas, haalt de ander in en gaat vol op de rem staan, waarbij een levensgevaarlijk situatie wordt gecreëerd. Met andere woorden: een buitensporige reactie door een grote innerlijke lading. In de tweede plaats duurt de emotie veel langer dan een minuut: uren, dagen en soms jaren! We kennen dit allemaal in relaties, waar we de oerpijn vaak tegen kunnen komen. Er gebeurt een kleinigheid, en je bent nog dagen van slag. Die kleinigheid raakte dus een heel kwetsbaar stuk in je, ‘een randje van de oerpijn’, en die gaat met je op de loop. Als je dan kunt identificeren welk gevoel de gebeurtenis in je oproept, kom je dus in de buurt van wat je vroeger als kind voelde. Dat gevoel is heel specifiek en gaat vaak over een speciale soort eenzaamheid. Als mensen dit kunnen verwoorden, kan het ons leiden naar het passende homeopathische middel. Het maakt dan uit of iemand zegt: ‘Ik voelde me alleen op de wereld.’ Of: ‘Ik voelde me als een vod in de hoek gegooid.’ Dit gevoel is vaak zo intens dat we er het liefst met een wijde boog omheen lopen. Het bijzondere is dat, als we dat gevoel nu precies kunnen ervaren, er al een deel van de pijn wordt opgelost. In moderne traumatherapie is dat ook bekend. Het passende homeopathische middel kan daar enorm bij helpen.

Naast de intensiteit en de duur van de emotie is er nog een derde kenmerk: we zijn dan geneigd om het te generaliseren: ‘Jij luistert ook nooit’; ‘Niemand houdt van me’; ‘Ik doe ook alles fout’. Herken je een van die drie kenmerken, dan zijn de andere twee er meestal ook. Realiseer je dan dat de aanleiding slechts de aanleiding was en een kwetsbaar deel raakte, en dat de verdere reactie daar niets meer mee te maken heeft. Dat kan helpen om uit de situatie te gaan voordat die escaleert en om een innerlijke oplossing te zoeken.

Een voorbeeld uit de praktijk

Een vrouw van rond de veertig komt met pijn aan de heup. Volgens de osteopaat komt het door spanning in de darmen. Ze heeft er constant last van. Ze staat ermee op en de pijn wordt erger door fietsen, lopen en zitten, en ook door liggen op de pijnlijke kant. Verder heeft zij vaak aften, last van haar darmen en weinig energie. Ze is heel precies, is jurist, en ze kan er niet tegen dat dingen anders lopen dan gedacht. Volgens haar partner is ze heel gesloten: echt contact is heel moeilijk. Op de vraag of ze daarmee op een van haar ouders lijkt, antwoordt ze dat haar ouders vroeg getrouwd zijn, dat haar moeders moeder jong is gestorven. Zij is de oudste. Moeder was veel weg, en als klein kind liep ze moeder vaak te zoeken. Vader was vaak afwezig, en als hij er was kon hij gewelddadig zijn. Ze deed het in haar broek van angst. Haar jeugd was eenzaam, ze paste zich altijd aan en vroeg zich al heel jong af: ‘Wie ben ik?’ Ze zucht als ze zegt dat het lijkt of ze het ongeleefde leven van haar moeder heeft geleid. Ze is heel gevoelig, met name voor kritiek. Ze is voorzichtig, afstandelijk en gesloten. Ze komt zeker over maar is dat helemaal niet. Bij het overlijden van haar ouders heeft ze niet gehuild; dat kan ze niet.

Ze krijgt het middel Natrium muriaticum; vrijwel alles wat ze vertelt, past daarbij. Natrium muriaticum is een bekend middel dat past bij mensen met veel oud verdriet. Na het middel verbeteren al haar klachten. Maar nog opvallender: ze maakt meer contact, wordt bereikbaarder en knuffelt nu met haar kinderen, iets wat ze altijd moeilijk kon toelaten. Het blijkt later pas dat een belangrijke reden voor de komst naar de praktijk de druk van de partner was; die kon er niet meer tegen dat het contact zich niet verdiepte. Die verdieping is op gang gekomen en beiden zijn daar heel blij mee. De psychische groei die toen is ingezet, is doorgegaan. Soms zijn daar andere middelen bij nodig geweest, middelen met een relatie met onverwerkte zaken uit haar jeugd; elke keer geeft het homeopathische middel weer een zet in de goede richting. Op alle fronten is ze inmiddels verbeterd: psychisch, qua energie en lichamelijk. Maar als ze weer vast dreigt te lopen, speelt bij haar het lichaam als eerste op, vooral een spanning rond de rechter heup. Ze weet dan dat er nog werk aan de winkel is.

Tot slot

En wat heeft dit nu met homeopathie te maken?

Vaak zie ik dat, als iemand goed reageert op een homeopathisch middel, niet alleen allerlei klachten veranderen, maar ook de oerpijn veel minder wordt. Dat de persoon innerlijk groeit, stappen zet en meer volwassen, meer ontspannen, meer zichzelf wordt. Daarmee wordt de gezondheid minder belast; een van de belangrijkste stressoren is weggenomen, het leven wordt aanzienlijk leuker!

Michel de Sonnaville

Arts, gespecialiseerd in homeopathie

Centaurea Apeldoorn

055 3574340