Slapeloosheid, homeopathische behandeling

Slaaptekort kan leiden tot allerlei klachten en problemen: een minder adequaat functioneren (bijvoorbeeld verminderde concentratie, slechter geheugen), instabiele stemming (bijvoorbeeld irritatie of depressie), het maken van verkeerde inschattingen en fouten (tot en met ongelukken).
Ook is er dan meer kans op allerlei ziekten (bijvoorbeeld kanker, suikerziekte, hart­problemen), eerder verouderen, en uiteraard moeheid en gebrek aan energie.

Volwassenen hebben gemiddeld zeven tot acht uur slaap per nacht nodig, jongeren meer. Van de volwassenen heeft 8% minder dan 6 uur nodig, 2% meer dan 10 uur. Jonge mensen slapen in het algemeen beter dan ouderen. De inslaaptijd is gemiddeld 10 à 20 minuten, maar varieert sterk. Ouderen merken dat ze vaker tussendoor even wakker worden; dit is een normaal verschijnsel als de slaap verder goed is. Er zijn veel natuurlijke variaties van slapen. Als je overdag geen last hebt van het feit dat je niet volgens de regels slaapt dan heb je géén slaapprobleem.

De slaap bestaat uit verschillende cycli, per nacht zo’n 4 tot 6. Per cyclus doorloopt de slaper verschillende stadia die allemaal van belang zijn. De REM-slaap, vernoemd naar de snelle oogbewegingen (Rapid Eye Movements), is de bekendste. Dit is het deel van de slaap waarin de hersenen het actiefst zijn en waarin we het duidelijkst dromen. Naarmate de nacht vordert, worden de perioden met REM-slaap steeds langer. In totaal neemt de droomslaap 20 tot 25 procent van de slaapduur in beslag. Tussen deze cycli zijn we altijd heel even wakker. Duurt dat moment net iets langer, dan onthouden we dat (en vaak hebben we dan het gevoel niet goed te hebben geslapen). Het kan lastig zijn om zelf in te schatten hoe veel je ’s nachts wakker ligt. Een ‘slaapdagboek’ kan daar helderheid in geven. Af en toe slecht slapen is op zich geen probleem en hoort erbij.

Technisch gezien worden slaapstoornissen als volgt ingedeeld:

• Inslaapstoornis: Normaal gesproken zou men ongeveer na 5 tot 10 minuten in slaap moeten vallen. Wanneer het vaak meer dan een uur duurt, is er sprake van een inslaapstoornis.

• Doorslaapstoornis: Mensen met een doorslaapstoornis worden ’s nachts regelmatig wakker en hebben daarna moeite om weer in slaap te komen. Dit zorgt ervoor dat ze zich ’s morgens niet uitgeslapen voelen en een slaaptekort opbouwen.

• Veel te vroeg wakker: Sommige mensen slapen goed door, maar worden ’s morgens veel te vroeg wakker. Hierdoor loopt men uiteindelijk ook een slaaptekort op.

• Licht slapen: Bij ieder geluid of andere stoornis worden lichte slapers wakker. Als het daarna moeite kost om weer in slaap te vallen, verliezen deze mensen op die manier ook een deel van hun noodzakelijke slaap.

Er zijn allerlei oorzaken van slaapproblemen. Het is normaal dat je af en toe slecht slaapt. Vaak zijn er dan concrete aanleidingen, zoals: te lang gewerkt (met name achter de computer; de blauwe kleur van beeldschermlicht verstoort ons bioritme); grote spanningen; te laat en/of te zwaar getafeld; verkeerde slaapomstandigheden (bijvoorbeeld licht, lawaai, kou); een jetlag; fysieke ongemakken zoals jeuk en pijn.
De meer chronische slaapstoornissen kunnen ook te maken hebben met een verstoring van het dag-nacht-ritme door bijvoorbeeld nachtdiensten, pijn, snurken, apneu, restless legs, overgang; gepieker; onverwerkte emoties, zoals bij een verstoord rouwproces.

Slaapadviezen

Het doel van de volgende slaapadviezen is het creëren van goede omstandigheden om te slapen (voor een deel uit: Slapeloosheid; Verbeek & Klip, 2005).

Algemene adviezen:

• Houd regelmatige bedtijden aan, vooral op dezelfde tijd opstaan; richtlijn: rond 22.30 uur gaan slapen en vóór 8.30 uur opstaan. Beperk de totale tijd in bed tot maximaal 8 uur. In het weekeinde mag het tijdstip van opstaan maximaal 1,5 uur verschuiven ten opzichte van door de week, maar doe dit zo min mogelijk.

• Dutjes overdag en ’s avonds worden sterk afgeraden, omdat deze de kwaliteit van de nachtslaap kunnen verslechteren.
Als er door uw behandelaar wél een dutje is geadviseerd dan gelden de volgende twee regels: maximaal 30 minuten, en vóór 15.00 uur ’s middags.

• Lichamelijke activiteit overdag is zeer gewenst, omdat dit de algemene conditie en het energieniveau verbetert. Ga hierbij uit van minimaal tweemaal 30 minuten beweging per dag. De hoeveelheid beweging kan langzaam opgebouwd worden naar deze aanbevolen hoeveelheid.

• Vermijd een liggende houding overdag, bij bijvoorbeeld lezen of tv-kijken; doe dit in een zithouding.

Bij in- en doorslaapproblemen:

• Bewaar het bed om te slapen of te vrijen. Onderneem daar geen (liggende) activiteiten zoals tv-kijken of lang lezen.

• Ontspan voor het slapen gaan: bouw de dag af en vermijd ongeveer een uur voor het naar bed gaan inspannende geestelijke en lichamelijke activiteiten; zet de televisie uit.

• Vermijd cafeïne na 18.00 uur (koffie, thee, cola, chocola). Gebruik alcohol niet als slaapmutsje; alcohol beïnvloedt de slaapdiepte negatief, net als slaapmedicatie.

• Ga niet langer dan een half uur liggen draaien. Sta dan op, ga kort (15 minuten) iets saais doen (bij gedimd licht) en probeer daarna weer te slapen. Draai de wekker om; het steeds zien van de tijd geeft vaak onrust.

• Het bed is geen piekerplek; schrijf piekergedachten op.

• Nachtmerries zijn dromen die op het hoogtepunt worden afgebroken. Oefen drie maal overdag in fantasie het afdromen van de nachtmerrie tot een rustpunt. Maak gebruik van het piekerschrift.

Hieraan voeg ik het volgende toe:

• Zorg dat je ’s morgens vroeg minstens 20 minuten buiten bent, niet achter glas (auto, bril, lenzen); juist op dat moment van de dag verbetert het daglicht allerlei belangrijke ritmes in je lichaam, met name via het hormoonsysteem. Je innerlijke klok wordt dan weer goed gezet. Verder is ook voldoende beweging van groot belang.

• Mijn advies met betrekking tot koffie gaat verder: beperk koffie tot maximaal twee koppen per dag; ben je er gevoelig voor, dan géén koffie! Ook geen cola of thee.

• Ten aanzien van alcohol ga ik verder: heb je echte slaapproblemen, zorg dan voor een maand zonder alcohol.

• Eet gezond (vers, ongeraffineerd, weinig toegevoegde suikers, weinig dierlijke eiwitten); in je darmen zit 400 keer zoveel melatonine (het inslaaphormoon) als in je hersenen!

• Belangrijke stoffen voor een goede slaap zijn: selenium, vitamine B6, vitamine C, vitamine D, tryptofaan, kalium, calcium, magnesium, omega 3-vetzuren. Noten zijn een belangrijke en gezonde voedingsbron hiervoor, zoals paranoten, amandelen, walnoten.

• Zorg voor goede slaapkameromstandigheden: stil, koel, donker, goed matras, kussen en dek; straling minimaliseren.

• Als extra punt: te laat eten, heftige emoties, mentale inspanning, veel blauw licht (van allerlei schermen) en overgewicht kunnen allemaal een negatieve invloed op slapen hebben.

N.B.: lezen en goede persoonlijke interactie hebben geen negatieve invloed op slaap. Leef een geïnspireerd leven, met een voor jou zinvol doel. Blijf geestelijk en lichamelijk in beweging.

Slaapmiddelen

Slaapmedicatie dient pas in uiterste nood gebruikt te worden. Probeer eerst iets aan de oorzaak te doen!

Er zijn verschillende zelfzorgmiddelen op de markt. Bekend zijn Valeriaan van VSM, Passiflora complex en Dormeasan van Vogel. Dit laatste bevat vijf ingrediënten: passiebloem, citroenmelisse, valeriaan, haver
en hop. Deze middelen lijken redelijk te werken, zonder duidelijke bijeffecten.

Soms schrijft de huisarts tijdelijk een inslaapmiddel voor, zoals Temazepam, een betrekkelijk veilig, kortwerkend medicijn. Dit heeft zijn goede kanten, maar de kwaliteit van de slaap wordt minder. Mensen die slaapmiddelen slikken, stellen hun droomslaap uit,
en juist die slaap is nodig om geestelijk tot rust te komen. De dingen die overdag gebeuren, worden juist in dit gedeelte van de slaap verwerkt. Mensen die slaapmiddelen gebruiken, kunnen daar de volgende dag nog last van hebben: een deel van de ingenomen dosis zit nog in het bloed.

Een negatieve kant is ook de gewenning aan slaapmiddelen. Daarnaast kunnen er onttrekkingsverschijnselen optreden: bij plotseling stoppen, kan dat zeer onaangename gevolgen hebben, zoals extra veel dromen, trillende handen, misselijkheid en soms braken, versnelde pols, transpireren en nog slechter slapen dan voorheen. Dit is dan vaak weer een reden om het slaap­middel toch weer te gaan slikken.

Homeopathische behandeling

Slapeloosheid is betrekkelijk vaak een reden om naar een homeopathisch arts te gaan. Meestal is de slapeloosheid niet het enige probleem, al kan het wel de hoofdklacht zijn. Ook bij dit probleem wordt weer gekeken naar de mens als geheel, dus inclusief zijn geschiedenis. Dan worden bij een goede intake vaak allerlei verbanden zichtbaar, zoals in de onderstaande voorbeelden: overgang, schrik, spanning, verdriet. Maar dit is niet altijd het geval. En ook dan kijkt een homeopathisch arts naar het hele plaatje, om daar de keuze van het geschikte middel op te baseren.

Om dit te verduidelijken onderstaand enkele korte voorbeelden.

Mevrouw Klaas-Vaak:

Doorslapen lukt helemaal niet. Ze slaapt goed in en de eerste 3 tot 3,5 uur. Dan wordt ze steeds wakker tot ongeveer 5 uur, en daarna lukt het niet meer. In totaal slaapt ze zo’n 4,5 uur. Daarnaast heeft ze opvliegers, die al ongeveer 3 jaar bestaan. Ze heeft er wel dertig per dag en ze zijn heftig! Belladonna 200K heeft een goed effect op beide klachten.

Ze heeft dit middel 1,5 jaar niet nodig gehad. Als ze er weer mee begint helpt het wel voor de opvliegers, maar niet voor de slaapproblemen. Daarom komt ze weer op consult.

Bij doorvragen blijken er allerlei dingen te zijn veranderd: ze heeft het nu op haar hoofd en haren heel warm, maar ze zweet niet. Nieuw is ook dat het raam wijd open moet, ze liefst alles aan kleding uittrekt en zelfs voor een ventilator kan gaan staan. Ook blijkt ze niet goed meer tegen vet eten te kunnen.

Er blijkt veel gebeurd te zijn: een schoonzusje is bij een vliegtuigongeluk overleden, wat haar erg heeft geraakt. Ook is ze erg betrokken geweest bij een oude autistische tante, die ze tot de dood verzorgd heeft.

Ze is angstiger geworden om haar partner te verliezen. Ze voelt zich instabieler en
vertelt dat ze in haar jeugd een jantje-lacht-en-jantje-huilt was.

Na Pulsatilla 200K slaapt ze bijna direct veel beter, 6 à 7 uur per nacht.

Marie:

Marie zit voor haar examens en staat stijf van de zenuwen! Ze slaapt vreselijk slecht, kan zich niet concentreren: ‘Ik vergeet alles wat ik lees!’ Ze heeft de neiging allerlei andere dingen te gaan doen (kamer
opruimen, plantjes water geven, etcetera).

Ze is ‘hyper’: onrustig, warm en gespannen. En eigenlijk is ze helemaal van slag met diarree, snaaineigingen (zoet!) en hart­kloppingen.

’s Avonds in bed ‘ziet ze spoken’: ‘Dit haal ik nooit’, ‘Dit kan ik niet!’ Hierdoor valt ze laat in slaap en wordt ze vaak wakker; ze is uitgeput.

Ze krijgt Argentum nitricum MK. Al heel snel is ze stukken rustiger, slaapt ze beter en kan ze zich beter concentreren. Ook de diarree en de onrust zijn veel beter geworden.

Ze haalt examens met betere cijfers dan verwacht.

Onderzoek

Het is niet alleen de ervaring in onze praktijk dat het zinvol is om met slaapproblemen naar een homeopathisch arts te gaan. Er is ook onderzoek dat in die richting wijst.

In dit stuk over slapeloosheid staat veel informatie. Het kan zijn dat er toch nog vragen zijn. Neem dan de vrijheid om ons of een homeopathisch arts bij u in de buurt te bellen om antwoorden te krijgen.

Michel de Sonnaville, homeopathisch arts

https://centaurea.nl/