Hoe gezond zijn onze kinderen?
Uit: Nr. 268, jul/aug 2020
Een vraag die iedereen zich stelt
Een op de vijf kinderen zit zes tot tien uur stil. Het is haast niet te geloven, terwijl kinderen normaal gesproken toch altijd bewegende wezens zijn. Kijk eens naar een speeltuin; alle toestellen zijn op beweging gericht. Het is onvoorstelbaar hoe snel en beweeglijk gezonde kinderen zich door deze toestellen slingeren. In één decennium zijn kinderen echter zittende wezentjes geworden. De oorzaak kennen we: de digitale spelletjes en de multimedia waar kinderen verslaafd aan zijn.
Er zijn drie belangrijke factoren die doorslaggevend zijn voor de gezondheid van kinderen: voeding, beweging en schermtijd. Deze factoren zijn aan elkaar gekoppeld. Door te lang op het scherm bezig te zijn, beweegt men niet en verwaarloost men zijn voeding (een snelle hap om het spelletje niet te onderbreken). De mentaliteit verandert heel snel en men krijgt andere inzichten en opvattingen over het leven. Een grootmoeder drong bij haar kleinzoon aan om aan tafel te komen eten, waarop de jongen zei: ‘Ik kom wel, maar ik moet er eerst nog twee doodschieten.’ Natuurlijk gaat het om een spel en om de spanning, maar de grens tussen fictie en werkelijkheid wordt steeds kleiner en dat is niet zonder gevaar.
Samen eten, samen thuis
Het hectische leven maakt het moeilijk om tijd te vinden om samen gezellig aan tafel te eten en om samen thuis te zijn. Dit wordt te gemakkelijk als ouderwets bestempeld, maar eigenlijk is het een excuus uit on-macht. Iedere weldenkende ouder weet
dat dit een kerntaak is van het gezin. Als men zich dit realiseert, zoekt men naar een oplossing. Een doel dat men wil bereiken, streeft men graag na. Onderzoek in IJsland heeft aangetoond dat weer samen aan tafel eten een positieve invloed heeft op de saamhorigheid van het gezin en het gedrag; spanningen tussen ouders en kinderen nemen sterk af. Bij veel ouders lukt het om het avondmaal samen te gebruiken. Bij het ontbijt is dit moeilijker omwille van de vertrektijd naar het werk of naar de school. Deze ouders hechten veel waarde aan het weekeinde om zo vaak mogelijk samen te eten en als het kan om zoveel mogelijk samen actief te zijn. In veel gezinnen leeft iedereen langs elkaar heen en is er geen verbondenheid. Het kan anders door er werk van te maken.
Gezonde voeding
Kinderen beschikken meestal nog over een voedingsinstinct, vandaar dat ze bepaalde voorkeuren laten blijken. Ook is er een overeenkomst tussen het eetpatroon van kinderen en ouders, omdat dit voor een groot deel genetisch is vastgelegd. Het grote probleem is dat kinderen op zekere leeftijd gebruik gaan maken van frisdrank, snack, snoep, chocoladepasta, ontbijtgranen en kant-en-klaar gerechten… en daaraan verslaafd raken. Men kan kinderen niet alles verbieden en zeker niet wat men zelf niet kan laten. Wel kan men kinderen haalbare regels opleggen en discipline bijbrengen. Vooral door meer gebruik te maken van verse voedingsmiddelen herontdekt het kind de natuurlijke smaken en aroma’s. Voedingsproducten bevatten veel E-nummers, zodat de smaak en de aroma’s versterkt zijn, waardoor kinderen daar de voorkeur aan geven. Als ouders het goede voorbeeld geven, passen kinderen zich spontaan aan. Probeer al wat ongezond is te vervangen door gezond voedsel, maar doe dat geleidelijk en onopvallend. Gezonde voeding is een groeiproces dat vanuit een bewustzijn ontstaat.
Schermtijd
Bijna de helft van alle kinderen brengt iedere dag te veel tijd door voor het scherm. Op de basisschool is dat meer dan 2 uur en bij het voortgezette onderwijs meer dan drie uur. Het probleem is ernstig en ouders proberen daar echt iets aan te doen, maar sommige kinderen ontvluchten het ouderlijk toezicht door bij een van de grootouders of bij vriendjes ongestoord spelletjes te spelen. Veel tieners gaan naar bed met een gsm of smartphone, maar deze horen niet thuis op de slaapkamer. Het is een verslaving die, zoals deskundigen aantonen, zowel fysieke als psychische nadelen oplevert. De schermtijd voor kinderen en jongeren, maar ook voor de ouders, moet onder controle blijven. Ontwenningstrainingen tonen aan dat een leven zonder scherm veel meer heeft te bieden.
Bewegen
Er moet voldoende aandacht worden besteed aan het belang van bewegen, maar het mag geen opdracht of verplichting zijn. Bewegen moet in het leven geïntegreerd zijn, m.a.w. het maakt er deel van uit en men dient allerlei activiteiten te plannen. Ruim 20% van de kinderen speelt nooit buiten. Ook hier speelt verbondenheid een grote rol; ouders moeten meer met hun kinderen bezig zijn in plaats van met zichzelf. Ouders doen er goed aan hun leven te heroriënteren en te herorganiseren.
Drie tips
Kinderen hebben behoefte aan goede voorbeelden en richten zich op het gedrag van de ouders. Vandaar dat we ons meer op de ouders en iets minder op de kinderen moeten richten.
1. Als ouders zelf meer bewegen, is het gemakkelijker om kinderen hierbij te betrekken. Plan eens een wandelweekeinde aan zee of in de bossen om het bewegingsritme op gang te brengen. Bewegen geeft achteraf een aangenaam en verfrissend gevoel door de aanmaak van neurotransmitters in de hersenen. Integreer beweging in het dagelijkse leven.
2. Schermtijd is een deel van het leven geworden en biedt heel wat voordelen, maar men moet er anders mee leren omgaan. Geef als ouder het goede voorbeeld en maak goede afspraken met uw kinderen en controleer dit met zachte hand.
3. Betrek de kinderen zoveel mogelijk bij het bereiden van het eten, het is immers een creatieve bezigheid. Ga in dialoog met de kinderen over wat gezond en minder ge-zond is. Leer het kind opnieuw smaken en geuren ontdekken en in welke omstandigheden ze snoepen beperkt kan.
Jan Dries
www.europeseacademie.be