Natuurlijke maagzuurremmers: 9 praktische tips

Last van zuurbranden? Geen enkel probleem, zou je denken!
Werden vroeger de maagzuurremmers door de arts voorgeschreven, tegenwoordig zijn ze overal vrij verkrijgbaar: bij de drogist, in de supermarkt en zelfs bij benzinestations. Daardoor behoren ze inmiddels tot de meest verkochte geneesmiddelen. Niet in de laatste plaats doordat de voedingsgewoonten van tegenwoordig aanleiding geven tot problemen met de spijsvertering.
Dat maagzuurremmers vrij te koop zijn, zou gemakkelijk kunnen leiden tot de conclusie dat ze ongevaarlijk zijn. Niets is minder waar! Het zijn en blijven altijd nog geneesmiddelen waarvan bekend is dat deze niet alleen een werking hebben, maar ook bijwerkingen. Behalve de bijwerkingen kan in dit geval ook de werking zelf, zoals zal blijken, schadelijk zijn.

Zuurbranden lijkt een volksziekte te zijn geworden. Naar schatting lijdt al één op de drie mensen eraan. Daarbij komen nog degenen die (nog) niet de karakteristieke klachten van zuurbranden hebben, maar wel lijden aan een reflux, waarbij de maaginhoud via de slokdarm naar boven komt. Verschijnselen die daarop kunnen wijzen zijn vooral keelpijn, heesheid en chronisch hoesten. Maagzuurremmers worden ook vaak ‘preventief’ voorgeschreven in verband met te verwachten bijwerkingen van andere geneesmiddelen. Ze maken soms ook deel uit van de samenstelling van een geneesmiddel, waardoor men zelfs niet eens weet dát men zuurremmers krijgt. Zelfs baby’s en kleine kinderen krijgen ze wel eens te slikken. Inmiddels is er een gigantische omzet in deze middelen.

De reclame doet graag geloven dat zuurbranden en daarmee verbonden klachten onschuldig zijn. De oplossing die daarvoor gegeven wordt is (schijnbaar) al even simpel. Doordat de aangeprezen middelen inderdaad vrijwel direct verlichting geven en de mensen er daardoor graag in gaan geloven, krijgt de commercie stevig voet aan de grond. Het zet mensen echter wel op het verkeerde been… met alle gevolgen van dien op kortere en langere termijn. Eenzelfde nogal twijfelachtige informatie wordt verkregen via het internet.

Maagzuur noodzakelijk voor het lichaam

In ieder geval vanuit de natuurgeneeskunde is er altijd al op gewezen dat het onderdrukken van de maagzuurproductie helemaal niet zo onschuldig en onschadelijk is. Maagzuur heeft namelijk meerdere belangrijke functies zoals:
• het onschadelijk maken van micro-organismen die in de voeding voorkomen;
• het splitsen van eiwitten uit de voeding ten behoeve van opname in het bloed;
• de opname van vitamine B12 en ijzer, en dus ook voor
• de aanmaak van bloed en de vele andere functies van B12.

Verder raakt de gehele spijsvertering in de war zodra de maagzuurproductie wordt afgeremd. Niet alleen de maag maar ook de darmen zijn voor hun functie afhankelijk van het maagzuur. De maag zal bovendien als tegenmaatregel steeds meer maagzuur-producerende cellen gaan maken. Deze ‘woekering’ van cellen schuift zodoende het probleem vooruit en lost het niet echt definitief op. Na kortere of langere tijd zal de maag het echter gaan opgeven; het eindresultaat is dan niet zelden, weliswaar na jaren, bijvoorbeeld maagkanker.

Gevolgen van maagzuurremmers

Tweederde tot driekwart van de mensen krijgt maagzuurremmers voorgeschreven zonder een duidelijke indicatie en noodzaak. Gelet op de gevolgen die het gebruik kan hebben, is dat uiterst bedenkelijk. Verder komen als gevolg van maagzuurremmers meer infecties voor aan maag en darmen. De verklaring daarvoor is dat maagzuur een barrière vormt tegen bacteriën, niet alleen doordat bacteriën onschadelijk worden gemaakt: maagzuur beschermt ook de maag- en darmwand tegen infecties en zorgt dat bacteriën niet door de wanden heen kunnen dringen.
Het aanvankelijke enthousiasme over mogelijkheden en nut van maagzuurremmers maakt steeds meer plaats voor zorg over de bijwerkingen. De werking van een geneesmiddel wordt wetenschappelijk onderzocht en vastgesteld; bijwerkingen moeten uit de praktijk blijken. Wetenschappelijk onderzoek is daarvoor kennelijk niet nodig. De empirie, de ervaring, is dan voldoende. ‘De mens als proefkonijn’. Merkwaardig toch dat de ‘alternatieve’ therapieën die grotendeels berusten op een empirisch wetenschappelijke basis mogen worden afgedaan als niet wetenschappelijk. Dit terwijl de wetenschap zelf de empirie gebruikt, in bovendien negatieve zin.

Oorspronkelijk waren maagzuurremmers gedacht voor de behandeling van maagzweren en zo gezien was dat zinnig. Immers: maagzweren kunnen leiden tot vrij ernstige complicaties zoals een maagbloeding of maagperforatie; daardoor kan de maaginhoud in de vrije buikholte komen met als mogelijk gevolg een buikvliesontsteking. Al vrij snel, evenwel, ging men ze op grote schaal preventief voorschrijven bij zuurbranden, reflux, gastritis (ontsteking van het maagslijmvlies) en ook ter voorkoming van soortgelijke klachten. Overigens zonder dat er enig risico is voor een maagzweer.
Klachten als zuurbranden kunnen vervelend zijn, echt gevaarlijk zijn ze op zich niet. Branden achter het borstbeen wil niet zeggen dat er in de slokdarm ook afwijkingen zijn. Deze komen minder vaak voor dan men ons wil doen geloven. Zuurbranden en reflux leiden ook hoogst zelden tot bijvoorbeeld slokdarmkanker. Zuurremmers geven daartegen ook geen enkele bescherming. Bijna altijd zal het middel maagzuurremmer dus erger blijken te zijn dan de kwaal.

Nu de logica

Hoewel bij het ouder worden in de regel alle functies afnemen en dus ook de productie van maagzuur, krijgen mensen vooral op latere leeftijd maagzuurremmers. Zonder voorafgaand onderzoek en al dan niet op grond van klachten worden ze voorgeschreven of men neemt ze zelf op basis van twijfelachtige, commerciële informatie.
Door de zuurproductie verder af te remmen ontstaat een vertraagde maagfunctie waardoor het voedsel langer in de maag blijft. Duurt dit oponthoud te lang, dan protesteert de maag en zal deze het voedsel omhoog werken (reflux). De geringere hoeveelheid maagzuur heeft inmiddels wel de spijsbrij in zijn geheel zuur gemaakt. Dit heeft dan de schijn van zuurbranden en wordt als zodanig verkeerd aangepakt.
Een ander aspect is het feit dat de cellen in de maag die maagzuur produceren op hetzelfde moment basen aan het bloed afgeven. Dus: geen zuren, geen basen! Wanneer men bedenkt dat ín de maag een zure vertering en vanaf de maag – en dus in 12-vingerige en dunne darm – de spijsvertering basisch (alkalisch) moet zijn, dan is niet moeilijk te begrijpen dat gevolgen als hiervoor beschreven niet kunnen uitblijven. Misselijkheid, buikpijn en diarree zijn de veel voorkomende symptomen.
Een volgend probleem is de totale verzuring van het lichaam die zich manifesteert door spier- en gewrichtspijnen tot en met osteoporose (botontkalking). De totale verzuring ontstaat door gebrek aan basen, die zuren (die voortdurend in het lichaam ontstaan bijvoorbeeld door voeding, activiteit, stress, enzovoort) moeten neutraliseren. Deze verzuring wordt in vaktermen aangeduid met ‘latente acidose’.
Deze kennis is in de medische wereld alom bekend en het is onbegrijpelijk dat daar weinig tot niets mee wordt gedaan. De beperkte wetenschap en techniek schijnen het gewonnen te hebben van het gezond verstand.

De logische oplossing: natuurgeneeskunde

Zuurbranden en reflux kunnen dus verschillende oorzaken hebben. De maag kan inderdaad te zuur zijn, maar – zo hebben we gezien – de maag kan ook te traag zijn. In beide gevallen kan gebruik worden gemaakt van basische mineralen (o.a. Nemabas, Alkala, Basentabs), maagzout (apotheker of drogist) en tijdelijk Natrium bicarbonaat. Dat zowel voor te veel maagzuur als voor een tekort eraan dezelfde middelen in aanmerking komen berust op het gegeven dat bij een teveel het maagzuur gebonden, geneutraliseerd wordt; bij een tekort stimuleren de basen de maag zo nodig meer maagzuur te gaan aanmaken. Wanneer er een spijsbrij is, dan zal ook die in de maag geneutraliseerd worden als die te zuur zou zijn. Maar, zoals altijd, is voorkomen beter dan genezen: dan bewijzen basische mineralen heel goede diensten. Het geheim is dat natuurlijke geneeswijzen streven naar een optimale regulatie van functies door het lichaam zelf. Omdat hiervoor gebleken is dat problemen met de maag verstrekkende gevolgen kunnen hebben, kan men het beste een deskundige raadplegen.

Nog niet aan de orde kwam het probleem van de afsluiting van de overgang van de slokdarm naar de maag. De reflux die dan kan optreden doet zich regelmatig voor, vooral bij bukken en ’s nachts in bed. Een oorzaak kan een scheurtje zijn in het middenrif, ter hoogte van de slokdarm. Men moet erop bedacht zijn dat artsen vaak zonder enig onderzoek dit als een te snelle conclusie gebruiken. Naast de hiervoor bedoelde basische hulpmiddelen, kunnen verschillende maatregelen helpen deze vervelende klacht te voorkomen. Ook kan in dit geval Schüssler celzout nr. 9 worden ingezet: 4 tabletten na een zuurvormende maaltijd, of (bij regelmatige last) 3 x 1 tablet nr. 9 over de dag. De schadelijke zuurremmers zijn dan overbodig.

Maatregelen om zuurbranden en reflux te voorkomen, zijn:
* Op geregelde tijden eten en zo nodig vaker op de dag een kleinere maaltijd nemen.
* Niet te koud en niet te heet eten en drinken en vooral niet te sterk gekruid of prikkelend.
* Het gebruik van koffie, alcohol, frisdranken, vruchtensappen, fast food, enzovoort beperken.
* Niet kort voor en na een lichamelijke inspanning eten.
* Niet eten wanneer men opgewonden of boos is en bij en na ruzies.
* Tenminste drie uur voor het naar bed gaan niet meer eten. Voor het slapen gaan kunnen nog basische mineralen worden ingenomen.
* Zo nodig kan het hoofdeinde van het bed wat hoger gezet worden zodat de maaginhoud niet terugvloeit in de slokdarm.
* Buk niet nadat men net gegeten heeft (ga door de knieën en houd het bovenlichaam recht).
* Overgewicht, tenslotte, moet worden vermeden.