Antiontstekings-dieet

Goede voeding en dito levensstijl staan momenteel erg in de belangstelling. Er zijn veel voedings- en leefstijlgoeroes, met vaak zeer extreme adviezen. Meestal zijn die adviezen niet meer dan hypes die ook weer verdwijnen en dan vervangen worden door andere. In dit artikel geeft John van der Woude zijn nuchtere kijk op dit onderwerp, met als uitgangspunt het bestrijden van ontstekingsreacties. Eigenlijk gaat het niet zozeer om een dieet maar meer om levensstijladviezen.

Met een verantwoord dieet en dito levensstijl kunt u ontstekingsreacties in het lichaam verminderen. Daarbij zijn verschillende factoren van belang.

Stress en overbelasting

Uw spijsverteringssysteem bevat meer zenuwen dan uw centrale zenuwstelsel en reageert zeer sterk op stress.
Onder invloed van stress wordt de spijsvertering geremd en gaat er minder bloed naar de buikorganen. Het bloed gaat naar de ledematen en het hart om snel weg te kunnen lopen in noodsituaties. Er komen allerlei stoffen in het lichaam vrij die aanzetten tot actie. Dat is een nuttige reactie om te overleven op de korte termijn, maar langdurige stress, zonder voldoende ontspanning en herstel, kan de gezondheid ernstig aantasten. De lijst van klachten en symptomen is te lang om hier op te noemen.
Hoe gezond u ook eet: met een gestrest lijf (en dito geest) neemt u veel minder voedingsstoffen op. Het is daarom absoluut geen luxe om te investeren in stresshantering en ontspanning. Er zijn daarin heel veel mogelijkheden. Het belangrijkste is dat u iets kiest wat bij u past en u dagelijks doet en wat u het gevoel geeft van volledige ontspanning. Sommige mensen hebben als het ware zichzelf getraind om met stress op alles te reageren en weten niet meer hoe het voelt om ontspannen te zijn. Dan is het van belang om juist extra tijd en aandacht te reserveren voor herstel en ontspanning. We moeten uit de cockpit van ons hoofd en weer landen in ons lichaam!

Overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen

Het is van belang om te weten of u overgevoelig reageert op bepaalde voedingsmiddelen. Verschijnselen als: zuurbranden, hoofdpijn, moeite om ’s ochtends uit bed te komen, moe zijn en er vermoeid uitzien (zelfs na voldoende bedrust), onvermogen om gewicht kwijt te raken, buikklachten en vocht vasthouden kunnen wijzen op voedselallergieën of intoleranties.
Om te bepalen of u verkeerd reageert op bepaalde voedingsmiddelen is de simpelste methode om gedurende 3 weken het verdachte voedingsmiddel totaal niet te gebruiken. Voedingsmiddelen waar veel mensen overgevoelig voor zijn: sinaasappels, zuivelproducten, maïs, tarweproducten, pinda’s, sojaproducten, geraffineerde suikers, voedingsmiddelen met E-nummers, chocolade, verzadigde vetten en vleeswaren. Het beste is om één voedingsmiddel per keer te vermijden. In de tijd dat u dit voedingsmiddel niet gebruikt, kunt u kijken of uw klachten verminderen of verdwijnen. Na 4 weken gaat u weer een kleine hoeveelheid van het voedingsmiddel gebruiken. Als uw klachten dan toenemen weet u dat u dat voedingsmiddel niet meer moet nemen. In de praktijk kan de uitvoering hiervan moeilijk zijn; u  kunt dan besluiten om hulp te zoeken van een natuurdiëtist die hierin wil meedenken of een natuurgeneeskundig therapeut of arts. Ook zijn er tegenwoordig mogelijkheden om voedingsintoleranties te onderzoeken in het bloed.

Iedereen is anders

Er zijn duizenden diëten en talrijke vaak tegenstrijdige adviezen. Mensen worden er moe van en luisteren er dan maar helemaal niet naar. Maar het belangrijkste is naar je lijf te kijken, voelen en luisteren. Hoe vitaal ben je, hoe gezond zie je eruit? Hoeveel energie heb je?
Mensen zijn allemaal anders en hebben verschillende behoeften. Sommige mensen gaan heel goed op een vegetarisch dieet, maar anderen weer op een paleodieet met veel vlees. Sommige mensen hebben een minder goed werkende spijsvertering omdat ze bepaalde voedingsstoffen minder goed omzetten. Dit kan verbeterd worden door het gebruik van bepaalde supplementen. Anderen hebben dat niet nodig. Soms kun je door te experimenteren de optimale voeding vinden; als dat niet zo is dan is het verstandig om hulp in te roepen van een natuurarts, natuurtherapeut of natuurdiëtist.

Vasten

Soms is het beter om het lichaam en de spijsvertering rust te gunnen door te vasten. Je kunt dit het beste combineren met een rust- en bezinningsperiode. Een goed boek over vasten is: ‘Alles over vasten’, van Hans van Waning.
Er zijn op diverse plaatsen in binnen- en buitenland mogelijkheden om vastenkuren te boeken. Tegenwoordig is intermitterend vasten een trend. Je slaat dan bijvoorbeeld het ontbijt of het avondeten over, zodat er een langere periode is waarin de spijsvertering niet geprikkeld wordt. Maar ook hier geldt weer dat niet iedereen hier goed op reageert. Dus voel goed welk type vasten jou goed doet.

Te weinig maagzuur

Maagzuur zorgt voor het doden van bacteriën, schimmels en parasieten en voor het actief maken van verteringsenzymen. Deze verteringsenzymen zorgen ervoor dat voedsel in kleinere delen wordt gesplitst zodat het verder in het spijsverteringstraject kan worden opgenomen. Als er onvoldoende maagzuur is (achloorhydrie of hypochloorhydrie), kunnen onverteerde voedselbrokken en bacteriën zorgen voor problemen in de spijsvertering. Klachten en verschijnselen zoals: opgezette buik, boeren, winden laten, indigestie, obstipatie, onverteerde voedselresten in de ontlasting, roodheid en opgezette bloedvaten in het gezicht en zwakke nagels met groeven in de lengte, kunnen wijzen op een te weinig maagzuur.
Om te testen of u te weinig maagzuur heeft kunt u het beste contact opnemen met uw huisarts of met een natuurarts. Wel is het zo dat veel huisartsen meer geneigd zijn te denken aan teveel maagzuurproductie en snel maagzuurremmers voorschrijven, wat uiteraard hierbij niet de bedoeling is.
De remedie is een goed voedingssupplement met Betaïne HCL en verteringsenzymen. Ook voedingsmiddelen zoals bieten, broccoli en spinazie bevatten betaïne.

Een gezonde darmflora

In onze darm leven miljarden vriendelijke bacteriën die zorgen voor gezondheid, het voorkómen van kanker, het verbeteren van de afweer en het verminderen van ontstekingsactiviteit. Door stress, verkeerde voedingsgewoonten en medicijnen (antibiotica, anticonceptiepillen en corticosteroïden) kan de gezonde darmflora verstoord worden.
Voor het in stand houden van een goede darmflora is een vezelrijk dieet nodig; met name vezels uit veel groenten en fruit worden aanbevolen. Bij een verstoring van de darmflora kunt u een goed probioticum proberen. Daarbij is het van belang om producten te kiezen met veel verschillende bacteriestammen en in grote hoeveelheden. Bij de betere merken zie je dat ook de stamnummers vermeld worden, zoals bijvoorbeeld Lactobacillus plantarum W62. Soms zie je ook dat mensen meerdere soorten moeten proberen van verschillende samenstellingen voordat ze het probioticum vinden waar ze goed op reageren.
Er zijn ook bepaalde voedingsproducten op de markt waaraan vriendelijke darmbacteriën zijn toegevoegd. Deze werken lang niet zo goed, omdat de concentraties bacteriën gering zijn en er vaak suikers worden toegevoegd. Daarnaast is een groot aantal mensen juist overgevoelig voor zuivelproducten.
Om de goede bacteriën binnen te krijgen is het beter om zelf gefermenteerde groenten te maken.

Een lekke darmwand

Een gezonde, intacte darmwand is afhankelijk van een gezond voedingspatroon, een gezonde darmflora, voldoende verteringsenzymen, een goede zuurgraad in de maag en weinig ontstekingsactiviteit. Als een of meerdere van deze factoren uit balans zijn dan kunnen kleine ‘gaten’ ontstaan in de darmwand, het zogenaamde lekkendedarmsyndroom (leaky gut syndrome). Gedeeltelijk verteerde voedseldeeltjes, bacteriën en toxische stoffen kunnen deze verhoogd doorlaatbare darmwand passeren en in de bloedsomloop terechtkomen. Dit kan een groot aantal symptomen en ziekten geven. In de reguliere geneeskunde wordt te weinig aandacht gegeven aan het lekkendedarmsyndroom, maar in de complementaire zorg, naar mijn oordeel, soms wel teveel en niet altijd deskundig. Het heeft bijvoorbeeld geen zin om handenvol supplementen in te zettenom de lekkende darmwand te repareren als je niets doet aan de stressfactoren en de voeding. In dit artikel voert het te ver om hier uitgebreid op in te gaan.

Ontstekingsremmende voeding

Er zijn specifieke voedingsmiddelen die ontstekingsremmend zijn. De basis is een gevarieerd vezelrijk dieet met grote hoeveelheden groenten, (tuin)kruiden en vooral rood fruit. De hoeveelheid fruit en groente die we nodig hebben is eerder 1 kg per dag dan de 2 stuks fruit en 2 ons groente die doorgaans worden aanbevolen. Aanvullen tot 1 kg per dag door middel van alleen biologische voeding is ideaal, maar niet altijd uitvoerbaar. Als dit niet lukt, kan men kiezen voor de één na beste oplossing: voedingsconcentraten van groente en fruit (maar dan zonder toegevoegde suikers). Ook nodig zijn voldoende omega 3-vetzuren die te vinden zijn in lijnzaad, walnoten, postelein en vette vis (haring, sardines, wilde zalm). Omdat het ook moeilijk is om hiervan consequent voldoende binnen te krijgen, adviseer ik een zuivere, hooggedoseerde visolie capsule of nog beter een goede krillolie.
Verder zijn de volgende voedingsmiddelen ontstekingsremmend:

• (tuin)kruiden: basilicum, kardemom, rozemarijn, koriander, peterselie, gember, kurkuma, wijnblad, knoflook;
• groenten: groenten zijn superfoods, dus op driekwart van je bord moeten groenten liggen met veel variatie en kleur;
• fruit: kokosnoten, bessen, avocado, olijven, papaja, mango, ananas, guave, kiwi;
• olie: kokosolie, koudgeperste extra virgine olijfolie, walnootolie, avocado-olie;
• drank: (japanse) groene thee en gefilterd water.

De volgende voedingsmiddelen kunt u beter volledig vermijden:

• kant-en-klaar-maaltijden en door de voedingsmiddelenindustrie bewerkte voeding;
• alle zuivelproducten, met uitzondering van geitenmelkproducten;
• niet-biologisch vlees, varkensvlees en allerlei bewerkte vleesproducten (worsten, vleeswaren, snacks, enz.);
• alle overige oliën (zonnebloemolie, sojaolie, etc.), margarines, e.d;
• snel opneembare koolhydraten zoals suiker, witmeelproducten (langzaam opneembare koolhydraten zoals in zilvervliesrijst, haver, teff, quinoa, gierst zijn juist gezond); let wel goed op de verborgen suikers, want suiker wordt heel veel toegevoegd aan allerlei voedingsmiddelen; andere benamingen van suikers zijn:dextrose (druivensuiker), dextrosesiroop, glucose, fructose, fructosesiroop, lactose, maltose, maïssiroop, sacharose, sucrose.

Ook hier geldt weer dat u goed moet letten op individuele gevoeligheden, intoleranties of allergieën. Raadpleeg bij twijfel een natuurarts, natuurtherapeut of natuurdiëtist.

Lees dus goed etiketten van voedingsmiddelen en kies voedingsmiddelen met zo min mogelijk toevoegingen. Hoe dichter bij de natuur hoe beter. Geef de voorkeur aan biologische voedingsmiddelen en vers voedsel uit de volle grond. Zorg voor veel variatie en luister naar uw lijf!

^{John van der Woude,}

orthomanueel arts, osteopaat en arts voor natuurgeneeskunde i.o.
www.arts-osteopaat.nl
info@arts-osteopaat.nl

Oorspronkelijk gepubliceerd in De Natuur Uw Arts, 41e jaargang 2016 nr. 243, pagina 4