Enneagram en gezondheid

Het uitgangspunt van het enneagram is dat er negen punten zijn op een cirkel met in de cirkel een driehoek en een hexa-gram. De cirkel geeft aan dat alles met elkaar verbonden is. De driehoek staat voor de drie-eenheid: het positieve, negatieve en neutraliserende. De driehoek is verbonden met de cirkel en zorgt ervoor dat er nieuwe energie in het systeem komt, waardoor de energie kan blijven stromen. Het hexagram doorkruist de driehoek diverse malen en is eveneens verbonden met de cirkel. Het hexagram is de stroming van de energie om tot optimalisering te komen. Die drie wetmatigheden geven aan hoe we gezond kunnen blijven. Het model laat zien waar we energie verliezen, hoe energie stagneert en hoe we ziekmakende energie kunnen loslaten. Het is voornamelijk de driehoek die energie ververst, maar waar ook negatieve energie ons systeem binnen kan komen. Die dient dan gezuiverd te worden.

Alle energie komt eerst binnen op punt 9 (op de driehoek) in het enneagram. Dat is het begin en het einde van ieder proces. Het staat dus zowel voor de nieuwe impuls als voor het loslaten van het oude. Beide komen tot stand vanuit rust.

Op punt 3 komt de directe energie ons systeem binnen als een invloed van buitenaf. We hebben dus weinig controle over die energie. Als we ons er bewust van zijn dat het op die plek gebeurt, zouden we bewust positieve energie kunnen tanken, zodat we gezond blijven en energiek zijn.

Op punt 6 komt de indirecte energie ons systeem binnen. Vaak is dit de vervuiling, het negatieve, de kritiek. Ook dit is een onbewust proces. Als je het bewust maakt zou je die energie buiten je kunnen laten en het punt 6 gebruiken om je eigen negatieve energie te lozen en de negativiteit om te zetten naar het positieve. Als je zou weten dat het daar gebeurt, kun je dat wat er op je afkomt, gebruiken om juist de andere kant van het negatieve te gaan zien en dát te gebruiken. Zo kom je weer op punt 9 waar je alle oude energie kunt loslaten en de nieuwe impuls kunt toelaten.

Het model laat zien waar we energie verliezen.

Kijk je in het hexagram, dan staat punt 1 voor het volmaakte. Dat wat er is, is bedoeld om er te zijn.

Punt 4 is het punt van creatie dus hier kun je besluiten wat je met dat wat er is, gaat doen. Wat doe je met de energie die je hebt? Gebruik je alles op, blijf je op je bed liggen, kies je voor ziek zijn of creëer je je gezonde zelf?

Punt 2 is zelfstandigheid en geloof hebben in je doel. Hier ga je aan het werk met je positieve energie en gebruik je de invloed van buitenaf (punt 3) om jouw leven vorm te geven.

Op punt 8 ervaar je je kracht, kom je in contact met je grote potentieel, hier ga je over tot actie. Dit is het punt van manifestatie.

Op punt 5 neem je waar wat er om je heen gebeurt. Je gevoel krijg een plek in de ratio. Je begrijpt wat er te doen is en je gaat het doen. Dit is het punt van strategie. Hier maak je definitief de keuze om gezond te zijn en je potentieel te benutten.

Punt 7 is de verfijning. Je hebt de energie gezuiverd, veel meegemaakt en nu mag je de puntjes op de i zetten. Strategie wordt uitgevoerd en verfijnd en het resultaat is zichtbaar. Je kunt genieten van wat je bereikt hebt.

Zo kom je op het kruispunt onder 9 om even rust te nemen, nieuwe energie op te doen om dan weer verder te gaan naar het volgende.

Een voorbeeld

Als voorbeeld nemen we stoppen met roken.

Op 9 ben je nog tevreden met het roken. Maar als je in beweging komt en je komt op 1, dan ontstaat er ontevredenheid en wil je veranderen. Maar hoe?

Punt 4: De emoties spelen op en je verlangt enorm naar een sigaret. Tot je erachter komt waaróm je naar de sigaret verlangt. Het is een heimelijk verlangen of een vermijding van pijn. Als je dat weet, kun je de oplossing gaan creëren: stoppen.

Punt 2: Je ziet nu dat je van het roken af kunt komen.

Punt 8: Je ervaart in jezelf hoe het zou zijn om te stoppen met roken.

Punt 5: Je kiest de methode waarmee je kunt stoppen en je gaat het gewoon doen.

Punt 6: Er komt kritiek, of juist aanmoediging, van anderen.

Punt 7: Je zet de puntjes op de i en geniet ervan dat je stopt.

Punt 9: Je bent gestopt met roken.

Je ziet dat alles draait om punt 4; hoe ga je om met je angsten, pijn, verdriet, verlangens.

Negatieve energie

Ziekte is altijd een teken dat er iets niet goed stroomt. Zodra er negatieve energie in het lichaam zit hoopt het zich op. De cellen worden aangetast en klonteren samen. Het gezonde gaat de strijd aan. Als die het verliest worden we ziek. De negativiteit is te groot geworden. We hebben niet door dat we onszelf ziek maken. Als je voeding tot je neemt die negatieve energie heeft, wordt het negatieve gevoed in je lichaam. Dan breidt de zwakte of ziekte zich nog meer uit. Suiker, slechte vetten en zwaar verteerbaar voedsel zijn de bronnen voor ziekten. Het lichaam moet extra hard aan het werk om dat allemaal om te zetten in het positieve. We doen zelf weinig om het negatieve kwijt te raken, en zo worden we zieker en zieker.

We hebben niet door dat we onszelf ziek maken. Als je voeding tot je neemt die negatieve energie heeft, wordt het negatieve gevoed in je lichaam. Dan breidt de zwakte of ziekte zich nog meer uit.

Routekaart

Het enneagram is de routekaart naar vernieuwing, naar verbetering, naar het volmaakte. Als je het bovenstaande combineert met de typologie (= onderverdeling op basis van kenmerken; red.) zie je een heel mooi beeld ontstaan.

Ieder mens heeft één dominant type, maar uiteraard heb je veel invloeden van andere typen in je. De drie wetten (zie 1e alinea) zorgen hier voor de verbinding. Ieder type is gevoeliger voor bepaalde kwalen.

• Type 1, de perfectionist, wil het volmaakte bereiken maar de focus is juist gericht op het onvolmaakte. Het onvolmaakte wordt een obsessie voor dit type, ook al werkt deze keihard om juist tot volmaaktheid te komen. De kwalen zijn dan ook anorexia, overspannenheid,
hartkwalen, hoge bloeddruk. Wat dit type zou moeten doen is meer ontspannen, de zaken niet allemaal zo serieus nemen.
De energie kan beter stromen als er overzicht is, als taken worden gedelegeerd en als er wordt ervaren dat perfectie onmogelijk is en nergens toe leidt.

• Type 2, de helper, richt zich op de anderen, omdat het zichzelf niet goed genoeg vindt. Hij wil graag aandacht en waardering en onderdrukt dat wat hij zelf wil om zich volledig op anderen te kunnen focussen. Hypochondrie (= overmatige angst voor ziekten; red.) is een kwaal die bij hen voorkomt. Hij beeldt zich ziekten in die zich dan ook nog daadwerkelijk manifesteren, terwijl een arts er niets aan kan doen. Daardoor krijgt hij aandacht en wentelt hij zich in zelfbeklag. Ook overgewicht komt bij dit type meer voor dan bij andere typen, doordat hij geen nee kan zeggen, zichzelf beloont met zoetigheid, ongezond eten, terwijl er wordt geklaagd dat afvallen niet lukt.

• Type 3, de winnaar, kan niet tegen verliezen, werkt keihard, heeft zijn focus op het resultaat, mag nooit verzaken, wil wakker blijven om toe te kunnen slaan als de ander slaapt. De ziekte bij hem wordt gevormd door hartproblemen, hoge bloeddruk, burn-out. Hij maakt zichzelf ziek omdat hij geen rust kan nemen en altijd energiek moet zijn van zichzelf. Daardoor gebruikt hij zijn energie volledig op. Juist dit type mag naar binnen gaan naar de eigen gevoelens en hij moet leren om naar zijn lichaam te luisteren.

• Type 4, de romanticus, is een creator die diep kan zitten in de emoties, een laag zelfbeeld heeft en zoekt naar zichzelf, de zin van de dingen en naar de ideale liefde. Kwalen die bij dit type vaak voorkomen zijn borderline, manisch-depressiviteit, anorexia en boelimia (= eetbuien, gevolgd door zelf-opgewekt braken of door laxeren; red.). Dit type moet vooral ontdekken dat geluk in jezelf zit. In plaats van de diepte op te zoeken, kan hij beter naar de hoogte gaan.

• Type 5, de waarnemer, is de onderzoeker die alles wil begrijpen, emoties buitensluit en vooral vertrouwt op de ratio. Dit type is niet tot bewegen aan te zetten en heeft dus de neiging om stijf te worden, hangende schouders te hebben, overgewicht te hebben en ongezond te zijn: hartfalen, longziekten en eczeem. Hij moet meer naar zijn gevoel luisteren, zijn lichaam leren vertrouwen en vooral meer bewegen.

• Type 6, de loyalist, is trouw, werkt hard, is wantrouwig, wil niet op de voorgrond staan. Hij klaagt veel en wijst bij problemen naar buiten zichzelf. Hij heeft last van kortademigheid, fobieën, darm­problemen. Angst beheerst zijn doen. Hij mag meer gaan vertrouwen op zichzelf, op zijn eigen oordeel. Hij mag werken aan zijn zelfrespect en zich richten op het positieve. Dan beseft hij dat de fobie een illusie en creatie van hemzelf is.

• Type 7, de avonturier, is gericht op leuke dingen en holt weg van moeilijke zaken. Het is de opportunist. Hij lijkt oppervlakkig, want hij heeft altijd haast en is bang iets te missen. Hij is intellectueel snel en een visionair. Hij heeft last van te veel: te veel eten, drinken, doen, meemaken. Hij heeft een neiging tot overgewicht, overspannenheid en hartkwalen door zoveel te doen. Dit is narcisme dat kan leiden tot schizofrenie.

• Type 8, de baas, is krachtig, dominant, wil de eigen zin doordrijven, ziet de omgeving als vijandig, is hard voor zichzelf en voor anderen, aanvallend. Hij is de krachtige leider die moeite heeft met tegenstand. Wel is hij beschermend, recht door zee en betrouwbaar. Dit type maakt van zijn hart geen moordkuil, maar hartfalen is wel mogelijk. Hij is zeer actief, dus overspannenheid kan, evenals hartkloppingen en overgewicht doordat hij vaak groot van postuur is.

• Type 9, de bemiddelaar, is rustig, gaat met de stroom mee, houdt overzicht, maakt moeilijk keuzes, vermijdt conflicten en komt moeilijk tot actie. Dit type is vergevingsgezind en begrijpt iedereen. Er is wel sprake van verslavingsgevoeligheid, gewrichtsproblemen, vergeetachtigheid.

We doen zelf weinig om het negatieve kwijt te raken, en zo worden we zieker en zieker.

Tot slot

Het mooie van het enneagram is dat het laat zien hoe de energie stroomt en hoe je negatieve energie buiten je systeem kunt houden.

Het model geeft eveneens aan waar je de negatieve of oude energie kunt loslaten en nieuwe energie kunt tanken. Als je alle typen erbij betrekt, zie je waar je gevoelig voor bent.

Ook kun je de kwaliteiten van de typen gebruiken om juist die positieve energie in jezelf te activeren. Zo ontstaat er een systeem waarin je het onbewuste bewust kunt maken en je je eigen energiehuishouding kunt sturen.

Willem Jan van de Wetering

info@willemjanvandewetering.nl