Integrale zelfzorg
Uit: Nr. 256, jul/aug 2018
Wat kan ik zelf doen om gezond(er) te worden en te blijven? Steeds meer mensen stellen deze vraag aan hun arts, therapeut of Google. De vraag gaat over zelfzorg die verder gaat dan een advies over meer bewegen en het schap met zelfzorgmiddelen in de drogisterij. Het toont de groeiende belangstelling voor integrale zelfzorg.
De mens is een geweldig vernuftig ‘systeem’ met ongekende zelfherstellende mogelijkheden. Integrale zelfzorg bevordert het zelfherstellend vermogen door goed te zorgen voor eigen lichaam en geest. Vijf aandachtsgebieden vormen de basis van integrale zelfzorg: voldoende slapen, gezonde voeding, lichaamsbeweging, ontspanning en zelfsturing. Zelfsturing betekent dat iemand de verantwoordelijkheid neemt voor eigen gedrag, voor gemaakte keuzes en de daarbij behorende consequenties. Zelfsturing maakt het loslaten van ziekmakende gedrags- en denkpatronen mogelijk. Vervolgens kan nieuw, gezonder gedrag worden aangeleerd. De vijf aandachtsgebieden hangen nauw samen en versterken elkaar. Integrale zelfzorg is daarom gericht op alle aandachtsgebieden.
Voordelen
Elke zorgverlener die liever gezondheid dan ziekte vooropstelt, is gebaat bij het versterken van het zelfgenezend vermogen van patiënten en cliënten. Integrale zelfzorg biedt preventief, curatief en palliatief voordelen: zorgvragers hebben minder klachten, een voorspoediger herstel en een betere kwaliteit van leven. In het ziekte-verdienmodel bespaart het de zorgsector bovendien tijd en geld. Kortom: alle betrokkenen in het zorgproces hebben profijt van zelfzorg.
Benodigdheden
Wat is er nodig voor integrale zelfzorg?
Iemand kan pas goed voor zijn lichaam en geest zorgen als hij zich verantwoordelijk voelt voor zijn eigen gezondheid, als hij weet hoe hij die positief kan beïnvloeden en als hij vervolgens stappen kan en wil zetten naar verbetering. De zorgverlener heeft in elke fase een belangrijke rol. Hij/zij kan de bewustwording, kennis en vaardigheden van de patiënt of cliënt vergroten en het gedrag beïnvloeden. Naast inhoudelijke kennis heeft de zorgverlener vooral gespreksvaardigheden nodig, zoals vragenstellen, luisteren, informeren en (overtuigend) adviseren.
Hoe?
Integrale zelfzorg begint met bewustwording. De zorgverlener kan de patiënt of cliënt informeren over de positieve effecten van goede zelfzorg op de gezondheid. Hij/zij kan vragen stellen als: wilt u zelf aan het stuur zitten van uw eigen gezondheid of geeft u het uit handen? Hoe zorgt u voor uzelf? Wordt u ’s morgens uitgerust wakker? Wat eet en drinkt u? Wat doet u aan lichaamsbeweging? Hoe vaak voelt u zich ontspannen? Waar maakt u zich zorgen over? Hoe staat u in het leven?
De antwoorden geven richting aan de gebieden, waarop gezondheidswinst kan worden behaald. Met die informatie wordt actie genomen om zelfsturing en zelfgenezing te bevorderen. In het traject naar blijvende gedragsverandering kan doorverwijzen naar of samenwerken met andere zorg- en dienstverleners zinvol zijn.
Investering
Integrale zelfzorg ondersteunt elke reguliere, complementaire en alternatieve behandeling. In de ideale situatie maakt het deel uit van de behandeling. Natuurlijk kost vragenstellen, goed luisteren (ook naar wat niet wordt gezegd) en doorvragen tijd en aandacht. En om ingesleten – neurologische – gedragspatronen te veranderen, is volharding nodig. Eerlijk is eerlijk, medicatie is sneller voorgeschreven. Het enorme gezondheidspotentieel is echter de investering in integrale zelfzorg meer dan waard.
Hulpmiddel
Het e-book Beter Leven / het recept voor gezondheid, geluk en groei (ISBN 9789492833006), helpt de vraag te beantwoorden wat men zelf kan doen om gezond(er) te worden en te blijven. In het boek vinden patiënten en cliënten informatie en praktische tips over slaap, voeding, lichaamsbeweging, ontspanning en zelfsturing. Ook geeft het doelgerichte handvatten voor gedragsverandering. De lezer maakt de balans op van de eigen leefstijl, kiest wat hij/zij wil veranderen, werkt die keuze uit in concrete en haalbare stappen, en gaat aan de slag. Het moedigt op een toegankelijke manier integrale zelfzorg aan.
Viona van Reeven
info@vionavanreeven.com