Medicijnen die niet genezen maar doden Deel 2

Dus, na de krokodillentranen van de farmaceutische industrie, rest de vraag wat ons te doen staat.

Kort samengevat is het advies van Gøtzsche: producenten moeten niet hun eigen middelen testen, en laat patiënten alleen pillen gebruiken als het absoluut nodig is. In Nederland hebben we een Transparantieregister. Daarin staan alle artsen die van farmaceutische bedrijven geld krijgen. Hoeveel is van minder belang: het begint al bij de eerste betaalde pizza.

‘Alle huisartsen kunnen er volgens de statistiek van uitgaan dat ze jaarlijks een van hun patiënten doden met medicijnen die ze voorschrijven. Alleen weet de dokter dat niet. Want die patiënten blijven onzichtbaar. Oude mensen die veel pillen slikken en dan een hartinfarct krijgen. Tsja, dat zal de leeftijd wel zijn. Maar denkt er weleens iemand aan bijwerkingen?’

De hoogleraar heeft zes tips voor patiënten:

1 Als jouw patiëntenorganisatie gunsten van de farmaceutische industrie accepteert, zeg dan je lidmaatschap op.

2 Vraag je arts of hij / zij geld of andere gunsten van farmaceutische bedrijven ontvangt of aandelen in een farmaceutisch bedrijf bezit. Vraag ook of artsen­bezoekers bij hem / haar welkom zijn. Zo ja, zoek een andere dokter.

3 Heel weinig patiënten hebben baat bij medicijnen. Gebruik ze dus alleen als het absoluut noodzakelijk is. Vraag of er alternatieven zijn en of je ook zonder behandeling opknapt.

4 Vraag je arts of er goedkopere alternatieven zijn voor het geneesmiddel.

5 Als een geneesmiddel om veiligheidsredenen van de markt wordt gehaald, gebeurt dat meestal in de eerste zeven jaar. Vermijd daarom nieuwe middelen in die periode, tenzij het om een ‘doorbraak-middel’ gaat. Maar die zijn uiterst zeldzaam.

6 Geloof geen woord van wat farmaceutische bedrijven je vertellen: niet in hun onderzoek, noch in hun marketing of informatie aan patiënten.

Minister Schippers stuurde op 29 januari 2016 haar visie aan de Tweede Kamer. Daarin legt ze uit dat zij de aanzwellende stroom van dure medicijnen wil indammen. Nefarma is de brancheorganisatie van de farmaceuten. Die noemt de kritiek van de minister een aanmoediging. Ze wil bezien hoe de betaalbaarheid van medicijnen is te garanderen. Nefarma wil de solidariteit tussen ziek en gezond, rijk en arm in stand houden. De farmacie denkt na over een nieuwe manier van tariefbepaling.

Integrale personalised medicine

Op dit moment staat de behandeling met (chemische) medicijnen of chirurgische ingrepen centraal. Dat kost veel geld en zal steeds meer geld gaan kosten. De boodschap van dr. Ben Goldacre en prof. dr. Peter C. Gøtzsche is duidelijk. Toch zal die niet onmiddellijk doorwerken in het voordeel van de integrale geneeskunst. Dan zouden we echter wel weer recht doen aan onze medisch-historische bron, aan een levensbeschermende en Hippocratische geneeskunst. Die gaat om het belang van de patiënt en zijn zelfherstellend vermogen. Vanuit dit belang wordt het beste van de reguliere en de complementaire geneeswijzen ingezet. Alleen deze duurzame benadering heeft naar mijn overtuiging perspectief, ook vanuit het oogpunt van kostenbeheersing!

Veel van wat patiënten zoeken in de integrale geneeskunde wordt vermoedelijk universeel gedeeld. Zij willen een goede therapeutische relatie met de hulpverlener. Zij weten dat gezondheid een combinatie is van fysieke, emotionele en geestelijke aspecten. Zij weten dat voeding en levensstijl een rol spelen bij hun welzijn. Zij weten dat farmaceutische producten moeten worden vermeden, behalve als laatste redmiddel.

De essentie van deze nieuwe, integrale visie is focussen op gezondheid in plaats van op ziekte. Een integrale geneeskunst gaat uit van vier pijlers:

1 Er is sprake van een gelijkwaardige arts-patiënt relatie: de patiënt staat centraal en de arts functioneert als ondersteunende coach.

2 De patiënt heeft een actieve rol in het voorkomen van ziekte, in zijn welbevinden en in het eigen genezingsproces.

3 Evidence-based CAM-therapieën worden gecombineerd met de reguliere therapieën om te komen tot de meest effectieve, minst invasieve, minst toxische en goedkoopste behandelingsstrategie. Hierbij worden naast de lichamelijke aspecten ook de andere aspecten van de persoon betrokken.

4 Er wordt gewerkt in een zogenaamd healing environment: de omgang met elkaar en de omgeving waarin wordt gewerkt dragen bij aan het algemeen welbevinden.

Een prachtig voorbeeld van zo’n healing environment: In opdracht van National Geographic deed journalist Dan Buettner (geb. 1960) onderzoek in de zogenaamde blue zones. Blue zones zijn plekken op aarde waar mensen significant ouder worden dan elders, nauwelijks last hebben van kanker, hart- en vaatziektes en waar dementie zelden voorkomt (www.bluezones.com). Het onderzoek naar blue zones toont aan hoe belangrijk de mentale en emotionele situatie voor mensen is. Zinervaring, een doel om voor te leven, en deel uit­maken van een sociaal netwerk blijken essentieel te zijn, naast bewegen, goede voeding, e.d.

Integrale geneeskunst probeert vooral de (genees)kracht van de patiënt, het zelfherstellend vermogen te stimuleren. Is dat niet wat de overheid wil? Daarom is het begrijpelijk dat er minder kosten zijn aan medicatie, minder opnames, dat de kwaliteit van leven beter is en dat mensen langer leven. De nadruk ligt niet op ziekte en bestrijding van symptomen, maar op gezondheid en welbevinden, met uitbreiding naar behoud en herstel van vitaliteit en zinervaring.

Albert Einstein heeft gezegd: ‘Je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze – materialistische dogma’s in wetenschap en beleid (R.S.) – die het heeft veroorzaakt’. Er is een nieuwe visie nodig om echte bezuinigingen en verhoging van levenskwaliteit te bereiken. Bovendien moeten we ons meer richten op personalised medicine. Dat is een nieuwe benadering in de reguliere geneeskunde die de homeopathie al eeuwen kent. Door als gezondheidszorgsector deze verbeterslag van ‘therapie op maat’ samen door te voeren, ontstaat er ook meer onderling vertrouwen.

Tot slot

De gezondheidszorg bestaat bij de gratie van de patiënt. Het gaat om vraaggerichte zorg. Want de patiënt is verantwoordelijk voor zijn eigen gezondheid en herstel, en de zorg is gericht op het welbevinden van de patiënt, ofwel op patiënttevredenheid.

In een duurzame integrale geneeskunst moet de basishouding zijn dat elk mensenkind in elke levensfase recht heeft op keuzevrijheid, bescherming en ondersteuning.

Dr. R. Seldenrijk