Anorexia Nervosa

Uit: Nr. 266, mrt/apr 2020

Een biochemisch probleem?

De definitie van anorexia is: gebrek aan of verlies van eetlust. Anorexia nervosa uit zich in een dwangmatig en obsessief streven naar vermagering.

Ondanks dat jonge mensen veelal mager zijn, vinden zij zichzelf vaak te dik. Hun denken is verward en hun waarneming verstoord. Ze weigeren voeding zo veel mogelijk en hierdoor verliezen ze extreem veel gewicht. Bij vrouwen kan zelfs de menstruatie achterwege blijven. In vetweefsel worden namelijk oestrogenen aangemaakt en bij extreem ondergewicht worden dan te weinig van deze vrouwelijke hormonen geproduceerd. Mensen met anorexia hebben meestal een laag zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen, mogelijk door een tekort aan de neurotransmitter serotonine. Ze proberen controle over zichzelf en hun lichaam te behouden door voedsel te weigeren. Is er misschien een angst voor het volwassen lichaam bij deze jonge mensen?

Reguliere artsen noemen anorexia een psychosomatische aandoening die zich vooral bij meisjes en jonge vrouwen, voor of tijdens de puberteit, manifesteert en soms ook bij mannen. Waarschijnlijk speelt hormoonverandering een significante rol. Het lichaam produceert meer oestrogenen, die zorgen voor meer aanmaak van histamine, een hormoonachtig eiwit, tevens neurotransmitter. Bij een verhoogd histamine-gehalte kan deze neurotransmitter een negatieve invloed hebben op lichaam, geest en gedrag.

Omdat het gedrag neurotisch is, kunnen we concluderen dat een verstoorde hersenfunctie een rol speelt bij anorexia. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat er een duidelijke relatie is tussen hersenen en darmen. De darmen worden wel ons tweede brein genoemd. De neurotransmitters histamine en serotonine worden voor het grootste deel in de darmen geproduceerd. Als de darmflora slecht is, kunnen dus neurologische aandoeningen ontstaan.

Soms kan anorexia samengaan met boulimia. Mensen met deze eetstoornis eten compulsief heel veel in korte tijd en wekken daarna braken op. Af en toe gebruiken ze ook laxeermiddelen en plaspillen, sporten ze zeer intensief en volgen ze een streng en ongezond dieet.

Symptomen

Bij anorexia kunnen de volgende symptomen voorkomen: obstipatie, vermoeidheid, droge huid, dor haar, stofwisselingsstoornissen, angsten, perfectionisme, obsessief en dwangmatig gedrag en bloedarmoede. Door een tekort aan serotonine kunnen depressie en zelfmoordgedachten ontstaan.

Soms worden serotonine-remmers voorgeschreven, maar welke bijwerkingen hebben deze medicijnen? Vanwege een slechte darmflora worden de mineralen zink, ijzer en kalk onvoldoende opgenomen. Ook worden minder vitaminen aangemaakt, zoals B6, B12 en D, en minder enzymen. Deze zijn nodig voor de vertering van complexe eiwitten en koolhydraten. Soms stellen artsen bij mensen met anorexia de diagnose autisme. Spierzwakte en een te snelle werking van de schildklier behoren ook tot de symptomen. Slaapstoornissen komen voor als gevolg van een tekort aan serotonine. Deze neurotransmitter zorgt voor de productie van het slaaphormoon melatonine. Serotonine controleert ook de eetlust, een vrolijk humeur en voldoende ontspanning. Mensen met anorexia zijn vaak lusteloos en voelen zich zwak. Stress, trauma’s, onverwerkte emoties en sociale factoren kunnen zorgen voor verergering van de symptomen.

Relatie met coeliakie

Bovengenoemde symptomen komen overeen met de spijsverteringsstoornis coeliakie, ofwel een intolerantie voor gluten. Dit eiwit komt vooral voor in tarwe, maar ook in haver, gerst, spelt en rogge. Door een enzymtekort is er in de darmen geen vertering van granen. Coeliakie komt veel voor bij kinderen, maar uit de praktijk blijkt dat artsen en ouders dit (nog) niet weten. Intolerantie voor gluten is een auto-immuunaandoening. Het blijkt dat er een relatie is tussen anorexia en een glutenintolerantie. Autistisch gedrag heeft ook een relatie met een intolerantie voor gluten en caseïne. Dit laatste eiwit zit in melkproducten, met name in kaas. Gebrek aan eetlust, gewichtsverlies, malabsorptie, angst, depressie en autisme zijn zowel symptomen bij gluten-intolerantie als bij anorexia. Spierzwakte ontstaat zowel bij anorexia als bij coeliakie, vanwege een eiwittekort. Mensen met coeliakie zijn haast per definitie uiterst mager. Onderzoek heeft uitgewezen dat zij een gendefect hebben. Bij zowel anorexia als coeliakie zijn mensen vaak los van hun omgeving, huilerig en introvert.

Zinktekort

Bij een glutenintolerantie is er sprake van een tekort aan zink. Mensen met anorexia hebben ook een zinktekort, wat een gebrek aan eetlust kan veroorzaken. Er zijn dus duidelijke overeenkomsten. Als je veel witte vlekjes op de nagels hebt, kan dit wijzen op een zinktekort.

Geschikte voeding

Er wordt te weinig aandacht besteed aan het juiste voedingspatroon, dat van zo’n groot belang is voor mensen met anorexia. Het lichaam heeft gezonde en natuurlijke voeding nodig. Granen worden bewerkt tot brood, pasta en koek en zijn dood voedsel. Daarentegen behoren biologisch geteelde fruitsoorten en groenten tot levend voedsel, dat rijk is aan vitaminen, mineralen, enzymen en vezels die nodig zijn voor een gezonde darmflora. Levend voedsel is plantaardig en bevat geen gluten en melkeiwitten. Deze natuurlijke voeding is vers en bevat geen pesticiden en E-nummers. Door zeker 1 jaar geen gluten en melkproducten te eten kan het lichaams­gewicht toenemen.

Reguliere behandeling

Uit de ervaringsverhalen van sommige bewoners van een kliniek en van hun ouders in het programma Zembla van 16 oktober 2019 op NPO 2 blijkt dat de behandelingen die artsen geven, niet of nauwelijks resultaat hebben. Als mensen ernstig ondergewicht hebben, worden zij soms vastgebonden in bed en krijgen een paar keer per dag sondevoeding. Deze zeer ingrijpende en soms langdurige behandeling kan een traumatische uitwerking hebben. Ouders moeten machteloos toekijken met veel verdriet in hun hart. Zij willen hun kind niet verliezen maar kunnen het ook niet aanzien dat hun kind zo lijdt en dat de resultaten niet goed zijn. Sommige mensen zijn zo ernstig ziek dat zij een einde aan hun leven (willen) maken.

De behandeling van anorexia kan mijns inziens het beste bestaan uit het opsporen van de oorzaak. Geen brandje blussen maar de pyromaan (glutenintolerantie) opsporen. Er mogen geen jonge mensen meer onnodig sterven! Met alleen symptoombestrijding komen wij er niet. Gedragstherapie levert niet het gewenste resultaat op.

Het is van groot belang om de oorzaak te zoeken, en die kan liggen in de darmen. Hierin huist ons afweersysteem. De darm heeft ‘goede bacteriën’ nodig. Lichaam en geest zijn niet gescheiden. De toestand van de darmen heeft dus een zeer grote invloed op de functie van de hersenen (gedrag en psyche). Een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid begint bij een gezonde, schone darm. Ieder degeneratieproces kunnen we zelf omkeren door te beginnen met het regenereren van de darmflora.

Advies

Mijn advies is dus om vooral de dunne darm te onderzoeken vanwege de mogelijke intolerantie voor gluten, melkeiwitten, histamine en serotonine. Het histamine­gehalte kan ernstig verhoogd zijn, waardoor de reststoffen zich opstapelen in het lichaam. Onderzoek naar coeliakie is van groot belang. Door granen en melkproducten te vermijden zal de darmflora langzaamaan herstellen, waardoor het gewicht zal toenemen. Het feit dat er vaak darmproblemen zijn, zoals obstipatie, is al een aanwijzing van voedselintolerantie.

Door de slechte darmflora ontstaan tekorten en komt het lichaam in een situatie dat het zichzelf opeet. Ondergewicht ontstaat, soms met de dood tot gevolg. Laten we het degeneratieproces dat anorexia is, omkeren door te stoppen met gluten, suiker, alcohol en melkproducten en te kiezen voor natuurlijke en gezonde voeding, biologisch geteeld. Mensen met anorexia hebben veel liefde en aandacht nodig, de juiste behandeling en voedingstherapie. Deze behandeling kan worden gedaan met de hulp en ondersteuning van een psychotherapeut. Een combinatie van voedingstherapie en psychotherapie bij anorexia zou fantastisch zijn.

Nog een advies

Neem eventueel als suppletie zink en probiotica. Laat zo nodig een onderzoek doen van de dunne darm om coeliakie vast te stellen. Gluten maakt meer kapot dan je lief is, niet alleen de darmen en hersenen, maar ook de jonge levens van mensen, en van hun familie.

Didy van der Veer

www.levendvoedsel.nl

Tot slot enkele citaten die een relatie hebben met coeliakie en anorexia:

• David Perlmutter / Het glutengevaar: ‘Het medicijn topiramaat, anti-epileptica tegen hoofdpijn, kan als bijwerking anorexie, gewichtsverlies of buikpijn veroorzaken.’

• Carl C. Pfeiffer / Voeding en psyche, 1988 (vertaling van: Nutrition and mental illness, 1987), hoofdstuk ‘De gevaren van het dagelijks brood’, waarin wordt geschreven over coeliakie: ‘Patiënten met coeliakie zijn haast per definitie uiterst mager.’

• Patrick Holford / Optimum nutrition for the mind: ‘De connectie tussen zinktekort door glutenintolerantie en anorexia’ en ‘Veel mensen met anorexia bewaren een geheim, een trauma of een probleem dat opgelost moet worden.’